Si mund të jemi më të mirët që mundemi, si mund të na mbështesë mjedisi ynë, si mund të jemi novatorë dhe si mund të krijojmë partneritete? Së fundi, si mund të përmirësohet jeta jonë si rezultat?

Dr. Valentina Ivanić

Si do të dukej nëse do të krijonim një Strategji Specializimi të zgjuar për Ballkanin Perëndimor? Cilat janë përparësitë tona, pikat e forta, cilat janë dobësitë tona, si mund t’i zhvillojmë pikat tona të forta, si mund të jemi më të mirët që mundemi, si mund të na mbështesë mjedisi ynë, si mund të jemi novatorë dhe si mund të krijojmë partneritete? Së fundi, si mund të përmirësohet jeta jonë si rezultat?

Hapi 1: Imagjinoni që jeni të mirë në diçka! “Kurora e malit” – Petar II Petroviq Njegosh

Hapi i parë i specializimit inteligjent është si të hedhësh themelet për një varg malesh. Ne duhet të analizojmë me kujdes burimet dhe pikat tona të forta, siç bëri Njegoshi në “Kurorën e malit”. Ndoshta ne jemi gati të identifikojmë tabutë si në filmin “Virdžina” (Virgjina, regjisori: Srđan Karanović, Serbi). “Virdžina” përshkruan një komunitet që përballet me sfida dhe tema tabu, por në fund të fundit mbështet ndryshimin.

Hapi 2: Imagjinoni të bëni një plan për të zhvilluar aftësitë tuaja! “U suton” (Në muzg) – Mak Dizdar

Ngjashëm me poezinë e Mak Dizdarit “U Suton”, hapi i dytë përfshin zhvillimin e një plani për të ardhmen, ku duhet të kemi parasysh muzgun për të qenë gati për dritën e agimit. Ose si “Kod amidže Idriza” (regjia: Pjer Žalica, Bosnje-Hercegovinë), një film që flet për vlerën e punës së përbashkët dhe solidaritetit. Kjo pasqyron hapin e dytë të specializimit të zgjuar, zhvillimin e planeve dhe strategjive.

Hapi 3: Imagjinoni që dëshironi të jeni më të mirët! “Kad ti majka nagovori” (Kur të bind nëna) – Tin Ujeviq

Ky hap thekson rëndësinë e zgjedhjes. Ashtu siç kënga flet për këshillat e nënës, në specializimin smart zgjedhim sektorët në të cilët mund të përparojmë më shumë. “Underground” (regjia: Emir Kusturica, Serbi): Ashtu si në filmin “Underground” personazhet kalojnë në ilegalitet gjatë kohës së luftës, specializimi i zgjuar përfshin fokusimin në disa sektorë ku vendi ka avantazhe konkurruese, në mënyrë që robërit në nëntokë të mund të shfaqen jashtë saj.

Hapi 4: Imagjinoni që të gjithë rreth jush ju mbështesin për të qenë më të mirët!

Ivo Andriq (Bosnjë dhe Hercegovinë): “Në mbrëmje, kur qyteti është i qetë dhe i errët, atëherë nëna vjen dhe shtrihet pranë shtratit tuaj.” Nikola Tesla për nënën e tij: “Kur isha fëmijë, nëna ime më lexonte tregime dhe përralla, të cilat më zhvilluan imagjinatën dhe dashurinë për librat. Për shkak të saj u bëra një dashnor i madh i leximit”.

Hapi 5: Imagjinoni që ajo që bëni nuk mund të kopjohet nga askush!

“Ura në Drinë” e Ivo Andriqit ndjek ndërtimin e urës në Drinë, duke u kthyer në shekuj, duke nxjerrë në pah nevojën për risi në inxhinieri dhe kulturë. “Para shiut” (Regjia: Milço Mançevski, Maqedonia e Veriut): ilustron nevojën për të njohur diversitetin kulturor dhe perspektivat e ndryshme. Nëpërmjet specializimit të zgjuar, rajoni i Ballkanit Perëndimor mund të kuptojë më mirë karakteristikat dhe burimet e tij unike.

Hapi 6: Imagjinoni që bota në të cilën jetoni nuk mund të bëjë pa atë që krijoni!

Si në filmin “Toka e Askujt” (regjia: Danis Tanović, Bosnje dhe Hercegovinë), i cili ilustron rëndësinë e bashkëpunimit dhe zgjidhjes së problemeve së bashku. Specializimi i zgjuar nënkupton partneritete dhe bashkëpunim për të arritur objektivat që kemi vendosur. Nuk mund të bëjmë pa bashkëpunim.

 

Dr. Valentina Ivanić, bashkëpunëtor hulumtues në Instituti Ekonomik, Beograd