Garancitë e privatësisë së komunikimit duhet të jenë në themel të çdo shoqërie që është demokratike, ose të paktën dëshiron të jetë. Kjo meriton vëmendje të vazhdueshme dhe nuk duhet të jetë në fokus të publikut vetëm me rastin e skandaleve…

Rodoljub Sabic

“Përgjimet e paligjshme të presidentit janë vërtetuar në mënyrë të padiskutueshme, hetimi ka përfunduar dhe të gjitha provat janë dorëzuar në prokurorinë përkatëse ku shpjegohet roli i të gjithë anëtarëve të Ministrisë së Punëve të Brendshme (MPB) që morën pjesë në përgjim, tha Ministria e Punëve të Brendshme në fillim të marsit të këtij viti.

Megjithatë, pas gati tetë muajsh, nuk ka aktakuza! Dhe gjatë kësaj kohe, publiku nuk ka dëgjuar asnjë informacion të besueshëm, asgjë konkrete. Vetëm shpjegimi i diskutueshëm, për ta thënë më butë, i ministrit Vulin: “Pjesë të Ministrisë së Punëve të Brendshme shpërdoruan kompetencat e tyre duke kërkuar nga gjyqtari kompetent të përgjonte disa persona për të cilët kishin bërë një histori paraprake dhe kërkonin masa për të monitoruar aktivitetin e tyre kriminal. Kjo nuk u bë sepse ata ishin kriminelë, por sepse e dinin se këta njerëz do të dëgjoheshin me Aleksandar Vuçiq ose disa nga anëtarët e familjes së tij.

Si përshtatet ky ‘shpjegim’ në kontekstin real? A nuk përfshin, përveç ‘pjesëve të MPB-së’, në mënyrë të pashmangshme edhe aktorë jashtë MPB-së? Pra, gjyqtarët tanë janë të paaftë, injorantë dhe lehtësisht të manipulueshëm, apo janë bashkëpunëtorë të vetëdijshëm në përgjimet e paligjshme? Apo…? Sido që të jetë përgjigja, qeveria i detyrohet publikut një përgjigje. Si dhe qartësi për sa vijon – si është e mundur që dikush të përgjojë në mënyrë të paligjshme kreun e shtetit për më shumë se një vit pa ditur asgjë për këtë Agjencia e Sigurisë Kombëtare?

Por duket se nuk do të shohim asnjë përgjigje. Rreth 10 vjet më parë, pasi presidenti i Serbisë deklaroi se ishte përgjuar, opinioni u vërshua me tituj si “Watergate Serb”, “Ata po përgatisnin grusht shteti”, “Mafia urdhëroi presidentin të monitorohej”. Në thelb, e njëjta gjë, vetëm një president tjetër – Nikoliç dhe jo Vuçiq. Përkundër deklaratave për ‘folenë e gjarpërinjve’ se gjithçka ‘do të hetohet deri në fund’ sepse ‘nuk jetohet kështu në Serbi’, hetimi nuk solli asgjë. MPB-ja e ka ndjekur këtë rast por prokuroria nuk ka gjetur bazë për aktakuzë.

Sido që të jetë, afera pati një publicitet të madh – mori mijëra faqe dhe minuta televizive, ridrejtoi vëmendjen e publikut dhe shtyu në hije disa gjëra me rëndësi të madhe, thelbësore për të gjithë qytetarët.

Mund të përmendim disa, pasi nuk ka hapësirë të mjaftueshme për më shumë.

Dikur, një veprim mbikëqyrës i Komisionerit për Informacionin dhe Mbrojtjen e të Dhënave Personale mbi ofruesit celularë tregoi se ne nuk e dimë as numrin e përafërt të akseseve në të dhënat e komunikimit dhe se mund të supozojmë vetëm se është një numër i madh, në qindra mijëra. Me ofruesin e vetëm që guxoi të aktivizonte një aplikacion softuerik që numëronte akseset në të dhënat e ruajtura, numri në një vit ishte më shumë se 270,000! Nëse Agjencia e Sigurisë ka ruajtur aksesin online në bazat e të dhënave të ofruesit, a mund të shpresojmë që tani është ndryshe? Çfarë di publiku për këtë?

Disa vite më vonë, sipas organizatës kanadeze ‘Citizen Lab’, e njohur për vëzhgimin e zgjerimit të sistemeve të monitorimit të komunikimit, Serbia u gjend në mesin e vendeve ku ndodhet softueri ‘fin fisher’, softuer i cili mundëson monitorimin e plotë të komunikimit nëpërmjet internetit, emaileve, bisedave të ndryshme dhe Skype. Sektori ynë civil kërkoi nga autoritetet që të deklarohen me përgjegjësi, por nuk pati përgjigje. Çfarë di publiku për këtë?

Garancitë e privatësisë së komunikimit duhet të jenë në themel të çdo shoqërie që është demokratike, ose të paktën dëshiron të jetë. Kjo meriton vëmendje të vazhdueshme dhe nuk duhet të jetë në fokus të publikut vetëm me rastin e skandaleve, as subjekt historish lagjesh dhe ‘të vërtetash zyrtare’ logjikisht të paqëndrueshme. Dhe duke qenë se këto të drejta trajtohen pikërisht kështu prej vitesh, kjo flet me siguri për ekzistencën e një rreziku të madh për të drejtat e qytetarëve dhe mungesën e një qeverisjeje të përgjegjshme.

 

Rodoljub Sabic, avokat