Politika ka një ndikim të madh në krijimin e një imazhi negativ të sportit, sepse politika e sheh sportin si peng dhe privilegj të tij dhe jo si privilegj të të gjitha shtresave shoqërore.

Pero Antic

Në fillim të dekadës së dytë të këtij shekulli, ngadalë por me siguri duhet të ndryshojmë qëndrimet tona ndaj sportit dhe të fillojmë të punojmë për të reduktuar ndikimin e politikanëve mbi sportin sot.

Domethënë, ka histori që bëhen gjithnjë e më të zhurmshme (dhe më të qarta) se si sporti po bëhet vetëm një mjet tjetër për rritjen e fuqisë ekonomike dhe përfitimit të individëve dhe grupeve, dhe kujdeset gjithnjë e më pak për sferën sociale për të cilën është formuar: për të ofruar argëtim, për shoqërim në kohën e lirë, në një rreth më të gjerë njerëzish.

Megjithatë, politika (sidomos në rajonin tonë) ka një ndikim të madh në krijimin e këtij imazhi (negativ) të sportit, sepse politika e sheh sportin si peng dhe privilegj të tij, dhe jo si privilegj shoqëror, apo privilegj të të gjitha shtresave shoqërore të shoqërisë.

Nga pikëpamja e pozicionit të tij në strukturën socio-ekonomike, sporti është fusha kryesore e investimeve kapitale dhe zona e ekzistencës ekonomike të miliona njerëzve, dhe jo vetëm kaq, por edhe një fushë ku shumë njerëz bëjnë dhe fitojnë miliona.

Sporti shprehet si një fushë e afirmimit të njerëzimit dhe, në përgjithësi, si një mjet për humanizimin e marrëdhënieve shoqërore, në krahasim me elementët e ndryshëm të nënndërgjegjeshëm dhe atavistë racionalë të njeriut.

Është, në të njëjtën kohë, një zonë e koordinimit dhe e ndërtimit të demokracisë, në krahasim me pretendimet shtetërore dhe abuzimin me pushtetin.

Në rrethana të caktuara sociale, sporti mund të bëhet një zonë abuzimi për faktorin politik, një sferë e militarizimit të fshehtë të shoqërisë, një zonë e sundimit politik dhe joshjes së njerëzve.

Ajo është gjithashtu një nga fushat kryesore të kontrollit demokratik dhe kufizimit të abuzimeve elementare të pushtetit politik, fushës së identifikimit social dhe fushës së gjerë të veprimtarive të ndryshme shoqërore të njerëzve.

Ndërsa, në nivel ndërkombëtar, sporti mund të shihet si një mënyrë për të përmirësuar imazhin ose strategjinë e një vendi, nga ana tjetër, ky qëndrim nuk duhet të jetë një tregues i mjaftueshëm për të lënë në hije potencialin e jashtëzakonshëm sportiv për nxitjen e zhvillimit personal dhe marrëdhënieve ndërmjet individëve.

Ndryshe nga atributet e tij prestigjioze, sporti është, në një shkallë shumë më të vogël, një vektor për promovimin e vlerave të një shoqërie dhe afrimit shoqëror dhe, si i tillë, ai ofron një kuadër socializimi që hap rrugën për shumë iniciativa edukative dhe parandaluese.

……

Ka dy mënyra për të përdorur sportin për qëllime politike.

Nga njëra anë, ai mund të shfrytëzohet për të promovuar ideologjinë në shërbim të ambicies kombëtare dhe ekonomike ose për të përmirësuar imazhin e saj në skenën ndërkombëtare, një skenar në të cilin sporti është në shërbim të interesave të qeverisë.

Nga ana tjetër – është një version që duhet përdorur më shumë për qëllime politike në kuptimin social; me dimension qytetar përmes të cilave mund të krijohen lidhje që janë mekanizëm zhvillimor për kohezionin dhe pajtimin social, në mënyrë që sporti të jetë në interes të njerëzve dhe shoqërisë dhe në shërbim të çdo individi.

Lëvizjet sportive, organizatat ndërkombëtare dhe shoqëria civile sot janë në gjendje të pyesin se si mund të përdorin dukshmërinë e sportit dhe fuqinë e tij tërheqëse për të promovuar çështje të ndryshme zhvillimore dhe për të zgjidhur konflikte. Ky ndërgjegjësim i jep të gjithëve një përgjegjësi të madhe për sportin. Të gjitha ato projekte që realizohen në sport duhet të respektojnë kushtin e neutralitetit dhe pavarësisë.

Në mënyrë që aktivitetet e ndërmarra në sport të jenë efektive dhe relevante, kërkesat që autoritetet sportive u bëjnë autoriteteve shtetërore duhet të jenë në përputhje me detyrimet e shoqatave ndërkombëtare sportive dhe individëve, me të gjithë energjinë dhe burimet që kanë në dispozicion që të jetë një ndërhyrje e suksesshme në zonat më të rrezikuara, siç janë: zonat e konfliktit, zonat e varfërisë, zonat e ndjeshme në zonën urbane ku vetë lidhjet shoqërore po prishen.

Ka shumë sëmundje sociale për ta luftuar këtë:

Urrejtja e komunitetit, konfliktet e vazhdueshme të armatosura, mosmarrëveshjet ndëretnike të përsëritura ose sektare, nacionalizmi i shtuar, varfëria endemike, delikuenca e të miturve, frika nga të tjerët e bazuar në injorancën, vështirësitë në riintegrimin e atyre strukturave shoqërore në komunitet ku ato traumatizohen dhe refuzohen nga të gjithë, kujdesi për të ndryshëm strukturat sociale. Dhe kështu lista vazhdon…

Pyetja është: a është e mundur të vendosen një sërë rregullash përmes sportit në vende ku ato nuk kanë ekzistuar për një kohë të gjatë dhe ku është vërtet e nevojshme?

 

Pero Antic, ish basketbollist i kombëtares maqedonase dhe NBA