Çdo autobus i plotë me një drejtim nga BiH pakëson çdo besim të mbetur në idealet e Bashkimit Europian

 Omer Berbić

Këtë rubrikë nuk e shkruaj nga këndvështrimi i një analisti politik, po e shkruaj si i ri.

Një person që përjeton ndryshime në mënyrën se si të rinjtë e perceptojnë perspektivën e ardhshme të BiH dhe rrugën e saj drejt Bashkimit Europian.

Shumë thonë se BiH, si dhe rajoni, janë tashmë në gjysmë të rrugës për t’u bashkuar me Bashkimin Europian. Ndonëse jo formalisht-ligjore apo institucionale, më shumë përmes autobusëve, individualisht, njeri pas njeri. Të themi të vërtetën, nuk janë më vetëm të rinjtë, por familje të tëra që largohen nga atdheu në vendet e Bashkimit Europian për një jetë më të mirë. Sot, kur shikon ata që largohen, ka vetëm dy lloje njerëzish që kanë mbetur: optimistë të pakorrigjueshëm, si unë, dhe njerëz të partisë që e shohin të përshtatshëm sistemin e partisë “do të të kruaj kurrizin nëse ti e kruan timin”.

Fatkeqësisht, optimistëve të pandreqshëm po u mbarojnë argumentet për të qëndruar. Dikur ishte “Europa do të vijë, do të jetë më mirë këtu”. Sot ka ardhur në: “nuk ka vend si shtëpia”. Pa dyshim, ndoshta do të ishte e vërtetë nëse do të kishim autostrada, punë, mundësi karriere, dhe jo kufij, grindje politike dhe kërcënime lufte.

Kjo nuk është vetëm ne, kjo është gjithashtu e vërtetë. Ka dy arsye për rritjen e euroskepticizmit.

Së pari, fakti që BE-ja objektivisht nuk ka kapacitet për të absorbuar shtete të reja dhe as nuk dëshiron një rajon të paqëndrueshëm në Bashkimin Europian. Kjo rezulton në shfaqjen e burokratëve të paguar tepër në qendrat e BE-së në Sarajevë dhe Banja Luka, të cilët, duke qëndruar këtu, më pas i kthejnë njerëzit e talentuar vendas në burokratë më të mëdhenj. Rezultati – paratë e BE-së shpenzohen për projekte, kryesisht në Sarajevë dhe Banja Luka, por pa shumë fat në luftën kundër euroskepticizmit në rritje.

Le të marrim si shembull Kantonin e Tuzlës, njësinë administrative më të populluar, e cila merr, do të guxoja të them, thërrime të parave të BE-së në krahasim me Kantonin e Sarajevës.

Në Republika Serpska, ne mund të marrim shembullin e Bijeljinës si një paralele me Banja Lukën. Sigurisht, njerëzit në kantonin e Tuzlës ose Bijeljina do të ndiejnë më pak lidhje me idealet e Bashkimit Europian sesa ata që kanë një përfitim të madh të drejtpërdrejtë prej tij. Natyrisht, kjo çon në një numër në rritje të njerëzve jashtë qendrave kryesore që nuk besojnë në Bashkimin Europian.

Një arsye tjetër është se shumë të rinj që do të donin që ne të anëtarësoheshim në Bashkimin Europian janë tashmë atje. Në pjesën më të madhe ata punojnë jashtë profesionit të tyre primar me shpresën për të krijuar një të ardhme më të mirë për fëmijët e tyre. Çdo autobus i plotë me një drejtim nga BiH pakëson çdo besim të mbetur në idealet e Bashkimit Europian. Ata që mbeten duhet të mendojnë ashtu siç i urdhëron selia e partisë. Nëse presidenti lëviz majtas, ata janë euroskeptikë, nëse është i kënaqur, janë eurooptimistë.

Nëse BE-ja dëshiron të rivendosë besimin absolut në idealet e saj, duhet të fillojë t’i zbatojë ato në praktikë. Hapësira midis Bascarsisë dhe Ilidzës nuk është e gjitha e Bosnjë-Hercegovinës, kështu duhet të fillojë të perceptohet. Ata duhet të vizitojnë Sapna, Celic, Bosanski Samac… të japin ndihma kur ka përmbytje, të vizitojnë shumë vende të vogla që jetojnë një realitet të vështirë pas tranzicionit. Të detyrohet shteti të ndërtojë autostrada aty ku duhen realisht dhe jo ekskluzivisht nga Sarajeva drejt detit. Krijoni projekte për organizata joqeveritare përtej Sarajevës apo Banja Lukës.

Burokracia dhe burokratët e mbipaguar të qendrave të BE-së nuk do të rikthejnë besimin e lëkundur në Bashkimin Europian. E vetmja mënyrë që mund të bëhet kjo është nëpërmjet një kthese të fortë dhe të mprehtë drejt vlerave europiane të solidaritetit dhe barazisë në çdo pjesë të vendit.

 

Omer Berbić, alumni i Kolegjit Vesalius, Bruksel