“Futja e çmimeve reale të energjisë për të rritur efikasitetin e energjisë” ka një kontribut të jashtëzakonshëm në rritjen e efikasitetit të energjisë, por kriza aktuale globale në Bosnje dhe Hercegovinë e bën të vështirë prezantimin e saj.

Hajdar Arifagić

Konsumatorët në Bosnje dhe Hercegovinë aktualisht furnizohen siç duhet me energji elektrike dhe kjo duhet të mbetet kështu edhe në të ardhmen, pavarësisht krizës globale energjetike. Në listat zgjedhore pothuajse të të gjitha partive dhe koalicioneve vërehet një numër i lartë i inxhinierëve elektrikë, pra edhe inxhinierëve të energjisë. Përqendrimi i inteligjencës dhe fuqisë politike sipas zgjedhjes së tyre nuk duhet të na lërë në errësirë. Në këtë drejtim, nuk është rastësi që ndërtimi i një termocentrali të ri me erë në rrugën Sarajevë-Mostar filloi pikërisht gjatë fushatës më të ashpër elektorale të këtij viti. Dhe nuk kaloi shumë kohë që kjo ndërmarrje u njoh, pasi profesori universitar tashmë i ndjerë dr. Fajik Begić ngriti një laborator për matjen e shpejtësisë së erës në atë vend dy dekada më parë, duke pretenduar se ishte ideal për prodhimin e energjisë elektrike. Burimet e rinovueshme nuk ishin aq interesante atëherë sa janë sot. Në procesin e tranzicionit të sektorit të energjisë dhe dekarbonizimit të tij, ato janë kthyer në një shtyllë të rëndësishme të së ardhmes energjetike.

Situata gjeopolitike në botë dhe kriza energjetike imponojnë nevojën e kërkimit të zgjidhjeve të reja në prodhimin dhe konsumin e energjisë. Rritja e efikasitetit të energjisë (kursimi i energjisë elektrike) imponohet nga ana tjetër si një zgjidhje kursimi. Sipas rëndësisë, efiçenca e energjisë është në krye të listës së masave për zbatimin e këtij tranzicioni energjetik. Çështja se sa energji prodhohet në Bosnje dhe Hercegovinë është identike për nga rëndësia me pyetjen se sa energji kursejmë. Ja pse: mundësitë më të mëdha për të kursyer energjinë elektrike janë konsumi i drejtpërdrejtë, veçanërisht në familje dhe sektorët e shërbimeve. Vetëm duke përdorur llamba të kursimit të energjisë, familjet mund të ulin kostot e ndriçimit të hapësirës së tyre të jetesës me 85 për qind.

Rritja e efiçencës së energjisë synon të reduktojë konsumin e energjisë elektrike, gjë që rezulton në reduktimin e emetimeve të gazeve serrë, duke ruajtur sigurinë e furnizimit të konsumatorëve dhe çmimet e pranueshme të energjisë. Futja e çmimeve realiste të energjisë ka një kontribut të jashtëzakonshëm në rritjen e efiçencës së energjisë. Megjithatë, kriza aktuale globale e bën këtë hyrje më të vështirë për shkak të konkurrencës së ekonomisë. Në Bosnje dhe Hercegovinë, vendosja e çmimeve reale aktualisht nuk është relevante. Jo vetëm për shkak të zgjedhjeve dhe ruajtjes së paqes, por edhe për faktin se as ekonomia nuk do të mund të përballonte një taksë të re realisht më të lartë. Drejtori i Elektroprivreda Bosnje dhe Hercegovinës Admir Andelija dhe Ministri Federal i Energjisë, Minierave dhe Ekonomisë Nermin Gjindiq deklaruan gjatë fushatës parazgjedhore se rryma nuk do të rritet deri në fund të vitit!? Fatkeqësisht do të ndodhë, pavarësisht nëse partitë dhe forcat e reja do të vijnë në pushtet apo nëse këto aktuale do të zgjasin një mandat tjetër. Rritja e çmimeve është një nga masat për të kursyer akoma më shumë energji si në shtëpi/apartament ashtu edhe në procesin e prodhimit, si dhe për të sjellë parametrat financiarë në prodhim dhe shpërndarje, pra shitjen e energjisë elektrike në kompanitë e energjisë elektrike në një marrëdhënie më realiste.

Mirëpo, minatorët nuk kanë durim të presin atë që do të ndodhë në muajt e ardhshëm. Ata shpallën një grevë të përgjithshme duke kërkuar nënshkrimin e një marrëveshjeje kolektive që do të rrisë pagat e tyre dhe, përveç kësaj, do të rrisë pagesën e ushqimit të ngrohtë. Ata nuk janë të interesuar të kursejnë dritën. Ata janë mësuar të punojnë, dhe shpesh hanë, në errësirë!

 

Hajdar Arifagić, gazetar dhe publicist nga Sarajeva