Kosova po i jep formë të ardhmes më të ndritshme ekonomike. Përderisa sfidat vazhdojnë, potenciali që Kosova të lulëzojë përmes specializimit të zgjuar është i pamohueshëm.

 Elsa Llalloshi

 Kosova, po përpiqet të hapë rrugën e saj drejt rritjes dhe zhvillimit ekonomik. Në shtator 2018, Kosova filloi një udhëtim transformues duke iu drejtuar konceptit të specializimit të zgjuar (S3) për të shfrytëzuar pikat e forta të saj unike dhe për të nxitur rritjen e drejtuar nga inovacioni. Kjo lëvizje shënoi një hap të rëndësishëm drejt nxitjes së rritjes ekonomike të drejtuar nga inovacioni. Qasja S3 nuk është thjesht një strategji; është një katalizator për bashkëpunimin ndërmjet aktorëve të ndryshëm në nivel lokal, rajonal, kombëtar dhe ndërkombëtar.

Në Kosovë, kjo strategji ka potencialin për të riformuar peizazhin ekonomik të vendit. Kosova përballet me sfida ekonomike tipike për vendet në zhvillim. Ajo kërkon të diversifikojë ekonominë e saj dhe të reduktojë varësinë nga sektorët tradicionalë. Specializimi i zgjuar është çelësi që zhbllokon këtë potencial. Përmes fokusit në sektor specifik Kosova synon të stimulojë rritjen, të krijojë vende pune dhe të nxisë zhvillimin e qëndrueshëm.

Kosova ka bërë hapa të rëndësishëm në nxitjen e rritjes së nxitur nga inovacioni, duke përfshirë themelimin e Ministrisë së Inovacionit dhe Ndërmarrësisë në vitin 2017, planet për Këshillin Kombëtar të Inovacionit dhe Ndërmarrësisë dhe hartimin e një ligji dhe strategjie të re për inovacionin në vitin 2018.

Qeveria, në partneritet me organizatat ndërkombëtare, ka hartuar një strategji që identifikon sektorët me potencialin më të madh të rritjes. Kjo strategji sillet rreth sektorëve të përzgjedhur me kujdes, si teknologjia e informacionit, energjia e rinovueshme, agrobiznesi dhe turizmi.

S3 shërben edhe si një katalizator për nxitjen e inovacionit dhe kërkimit. Në Kosovë, ky angazhim materializohet përmes iniciativave të orientuara drejt lehtësimit të bashkëpunimit ndërmjet institucioneve kërkimore, bizneseve dhe enteve qeveritare. Këto përpjekje bashkëpunuese nxisin avancimet në teknologjinë e prodhimit, krijimin e produkteve dhe shërbimeve inovative, duke rritur përfundimisht konkurrencën në treg.

Duhet kuptuar se asnjë strategji transformuese nuk vjen pa sfidat e saj. Asistenca teknike është thelbësore për të adresuar boshllëqet e të dhënave. Megjithatë, perspektiva afatgjatë është pozitive. Specializimi i zgjuar hedh bazat për një ekonomi të larmishme dhe elastike, ndërsa Procesi i Zbulimit të Ndërmarrjeve (EDP) ofron një shans për të nxitur bashkëpunimin midis njësive qeveritare dhe palëve të interesuara.

Përpjekjet globale të Kosovës për inovacion filluan në vitin 2012 me mbështetjen e Programit të OECD-së për Evropën Juglindore. Në vitin 2018, Kosova zgjeroi kapacitetet e saj përmes programeve të trajnimit në Lubjanë, pjesëmarrjes në një seminar TAIEX në Bruksel dhe përfshirjes në projektin “Rritja e Kapaciteteve të Transferimit të Teknologjisë në Ballkanin Perëndimor” (EU4Tech). Këto përpjekje forcojnë pozitën e Kosovës në skenën globale të inovacionit.

Rrugëtimi i Kosovës drejt rritjes dhe zhvillimit ekonomik po udhëhiqet nga parimet e specializimit të zgjuar. Adoptimi i specializimit të zgjuar nga Kosova nënvizon përkushtimin e saj për inovacion dhe transformim ekonomik. Kosova po i jep formë të ardhmes më të ndritshme ekonomike. Përderisa sfidat vazhdojnë, potenciali që Kosova të lulëzojë përmes specializimit të zgjuar është i pamohueshëm. Ndërsa kombi vazhdon rrugëtimin e tij dhe kjo strategji vazhdon të shpaloset, transformimi i Kosovës është një histori që ia vlen të shikohet.

 

 Elsa Llalloshi, studente e Shkencave Politike