Disa troje të tjera, përtej kufijve të vatrave të tyre shekullore dhe hapësirave stërgjyshore janë bërë më të rëndësishme për ta. Një lloj enigme po shpaloset këto ditë. Për të zgjidhur krizën në B&H, me sa duket, po ofrohet një takim trepalësh i liderëve të Kroacisë, Serbisë dhe Turqisë.

Dzevdet Tuzlic

Gjimnazistët e brezit ’70 të Banja Lukës janë shpërndarë nëpër botë, kanë një bisedë në grup në Viber dhe kështu çdo ditë dikush i afrohet me një koment, një urim, një foto… Vaksina është një nga temat e bisedës. Një luftë e vërtetë e vogël mes përkrahësve të vaksinës dhe antivaksistëve po ndizet. Një koleg pyet: ‘Kam frikë se si do të përfundojë e gjithë kjo?’ Sikur ajo ka frikë nga një luftë e përmasave globale? Një nga arsyet kryesore është se ajo jeton në Ontario. Por kush e di pse kjo është një gjë e mirë?! Sepse edhe sot e kësaj dite nuk ka asnjë të mirë në Ballkan.

Dhe nëse do të kishte një konflikt global për shkak të vaksinave, ai do të ishte civil. Popujt ballkanikë nuk ka gjasa të dalin në plan të parë. Sepse këtu, në Ballkanin malor, janë kryesisht fshatarë. Dhe shumë analfabetë. Dhe shumë nacionalistë. Ata nuk janë të gatshëm për një luftë për ose kundër vaksinave. Për ta, janë luftërat për ‘kauzën kombëtare’ ato që janë shumë më të rëndësishme.

Por nacionalistët as që meritojnë të flitet për ta tani. E vetmja keqardhje për mua është që fshatarët u manipuluan, kështu që ata marrin votat e tyre në zgjedhje. Qytetet zgjohen herë pas here dhe zgjedhin të tjerë.

Dhe çfarë na bëjnë tjetër nacionalistët? Ata që mbijetuan i dëbojnë edhe pa luftë. Ata janë në pushtet, nuk i lejojnë të marrin punët që meritojnë, nuk i paguajnë aq sa vlejnë. Dhe njerëzit largohen, në të katër anët e botës. Ata kërkojnë një ‘atdhe’ rezervë. E gjeta timin, në vitet ’80 – në Çekosllovakinë e atëhershme. Pra, para ‘luftërave ballkanike’ që ndodhën në muzgun e shekullit të 20-të. Ishte muzg i vërtetë. Dhe agimi nuk erdhi kurrë.

 

Në vitet 1990, kjo zgjedhje u bë largimi i saj ironik nga ‘atdhetë rezervë’ të imponuar që u kthyen në një mjet politik. Dhe befas Bosnja u bë diçka e rastësishme për boshnjakët, dhe Hercegovina për hercegovinët. Disa troje të tjera, përtej kufijve të vatrave të tyre shekullore dhe hapësirave stërgjyshore janë bërë më të rëndësishme për ta. Një lloj enigme po shpaloset këto ditë. Për zgjidhjen e krizës në B&H, me sa duket po ofrohet një takim trepalësh i liderëve të Kroacisë, Serbisë dhe Turqisë.

Për të zgjidhur, me sa duket, marrëdhëniet mes kroatëve, serbëve dhe boshnjakëve. Të tjerët nuk përmenden dhe as ‘boshnjakët’ dhe ‘hercegovinët’ / mbiemër zotërues që rrjedh nga përkatësia në një vend të quajtur Bosnjë dhe Hercegovinë /. Kështu që boshnjakët dolën se ishin turq. Pra Turqia është atdheu rezervë i boshnjakëve ???

Kohët e fundit kam udhëtuar në pjesën juglindore të atij vendi, në zonën e ‘gjysmëhënës me fat’, siç quhej Mesopotamia, në gërmimet arkeologjike të Gobeklitepe, ‘pika zero e kohës’, dhe nuk kishte asnjë arsye për mua të besoja se isha në ‘atdheun tim rezervë’.

Dhe kur shkoj në Pragë, e ndjej me gjithë qenien time. Paraardhësit e mi të rëndësishëm shpirtërorë kanë lindur atje, si Hrabal, Kundera, Kochout, Menzel, Hyvnar … dhe kolegu im Havliček Borovski, slogani i të cilit ‘Njerëz për veten e tyre’ u përdor nga Teatri Kombëtar i Pragës / Narodni divadlo / në 1983 kur ata festuan 100 vjetorin e ekzistencës. Dhe unë u gëzova shumë me sloganin e ngjashëm të Teatrit Kombëtar të Sarajevës, i cili feston këtë jubile këtë vit: “Teatri i popullit”.

Pikërisht për këtë doja të shkruaja. Dhe për sukseset. Notarja Lane Pudar, 15-vjeçarja që çdo fitore e feston si sukses të vendit ku jeton, për sukseset e basketbollit boshnjak për femra…

Doja të shkruaja edhe për kombëtaren e futbollit të B&H, e cila pati mundësinë të kualifikohej në Kupën e Botës. Çfarë feste do të ishte !!!

I gjithë rajoni do të kishte festuar!?!?!?

 

Dzevdet Tuzlic, gazetar i B&H me dekada përvojë në radio, televizion dhe media të shkruar