Këto thjesht nuk janë tema për t’u shkruar apo debatuar; ne nuk po bëjmë asgjë të dobishme për të siguruar një të ardhme më të mirë për shoqërinë dhe individin.

Borjan Jovanovski

Në Maqedoni, nëse pyet dikë në mënyrën më të sjellshme se çfarë po ndodh në vend për temën e specializimit të zgjuar, rrezikon seriozisht një përgjigje – po tallesh me mua? Kështu janë fjalë për fjalë gjërat në këtë vend për sa i përket temës – specializimi i zgjuar – si në çdo specializim tjetër, apo çdo arsim. Këto thjesht nuk janë tema për t’u shkruar apo debatuar; ne nuk po bëjmë asgjë të dobishme për të siguruar një të ardhme më të mirë për shoqërinë dhe individin. Fakti që shoqëria njihet si më analfabetet mediatike në Europë, apo që është rregullisht në fund të renditjes së Pizës, ndërkohë që universitetet janë pothuajse të humbur nga lista e Shangait… e gjithë kjo me sa duket nuk ka të bëjë me ne. .

Maqedonia është zhytur thellë në historinë e saj, duke u zhytur në atë oqean në kërkim të identitetit të saj. Në vitet 1990, maqedonasit kishin frikë nga shqiptarët dhe mendonin se do të ishin… Nuk e di më çfarë. Në fillim të mijëvjeçarit, në një grindje me grekët, ne u mbërthyen në antikitet, duke u mësuar atyre për secilin nga familja e ngushtë e Aleksandrit të Madh. Ne shpenzuam një miliardë euro për të turpëruar veten para gjithë botës duke ndryshuar pamjen tonë personale dhe duke krijuar kitsch-in më të madh në historinë e fundit europiane. Tani është radha e Bullgarisë, bullgarizimi, mbrojtja e gjuhës maqedonase, edhe pse është një fakt i padiskutueshëm në çdo atlas gjuhësor të botës. Në ndërkohë harruam ata njerëz që krijuan shtetin modern maqedonas pas Luftës së Dytë. Sot pothuajse asnjë i ri nuk di për Stale Popovin, autorin e romanit të parë në gjuhën letrare maqedonase, apo Vlado Malevskin, autorin e tekstit të himnit kombëtar të Maqedonisë, apo një sërë aktorësh të tjerë të cilëve Maqedonia i ka mbetur borxhli për shkak të veprave që lanë pas. Maqedonia është thjesht e humbur në introspeksionin e saj, duke prodhuar një seri të pafundme krizash identiteti.

Ata që janë të interesuar për arsim të vërtetë dhe përmirësim në përgjithësi nuk i kanë më si opsion institucionet arsimore dhe akademike në Maqedoni. Ata fillojnë të pushojnë së ekzistuari. Një numër në rritje i të rinjve po kërkojnë shkollimin e tyre në Slloveni, një vend që mbledh si një magnet të gjithë potencialet e të rinjve nga Maqedonia duke u ofruar arsimim plotësisht falas.

Më lejoni t’i kthehem temës. Kontaktova me të gjitha institucionet maqedonase në përpjekje për të marrë një përgjigje në pyetjen se çfarë po ndodh në temën e specializimit të zgjuar në Maqedoni. Nuk kam marrë asnjë përgjigje nga asnjë institucion. Të vetmit që dinin diçka ishin delegacioni i BE-së, i cili m’u përgjigj shumë shkurt se Ministria e Arsimit dhe e Ekonomisë kanë marrë përsipër të përgatisin një strategji, që do të thotë se në Maqedoni kjo temë nuk do të aktualizohet as në dekadën e ardhshme.

 

Borjan Jovanovski, korrespondent shumëvjeçar nga Brukseli dhe autor i një numri të madh programesh televizive kushtuar proceseve integruese europiane