Një lidhje cilësore, funksionale dhe e qëndrueshme e rajonit tonë mund të arrihet vetëm nëse aktorët kryesorë në Ballkan shohin domosdoshmërinë e trajtimit të barabartë të të gjithëve.

Andrijana Radović

Bota po ndryshon para syve tanë. Nëse nuk ia përshtatim të kuptuarit tonë – jemi në telashe. Duhet të jemi edhe një herë të hapur dhe të themi nëse qëndrojmë në të njëjtat vlera. Nëse kemi besim në atë fushë, besueshmëria do të vijë edhe në fusha të tjera. Pandershmëria mund të na kushtojë një çorientim afatgjatë ose të përhershëm.

Për të vendosur një marrëdhënie funksionale afatgjatë ndërmjet vendeve të Ballkanit Perëndimor, është shumë e rëndësishme që energjia të fokusohet në iniciativa që kanë një rol të qartë dhe janë plotësisht në përputhje me aspiratat drejt Bashkimit Europian, siç është procesi i Berlinit. që nënkupton një gamë të gjerë metodash bashkëpunimi, që nga zhvillimi i infrastrukturës, ulja e papunësisë, rritja e konkurrencës së ekonomisë, dhe pajtimi i ndërsjellë, arsimi dhe ekologjia.

Megjithatë, u shfaq edhe një nismë e re rajonale – Ballkani i Hapur. U njoftua me shumë zhurmë dhe tani është bërë aq e qetë sa duket gjithnjë e më shumë se ka përfunduar. Në pamje të parë, ideja e rrjeteve shtesë në rajon nuk është problematike, megjithatë, tone serioze kritike u dëgjuan në tre nga gjashtë vendet që pritej të bashkoheshin. Përgjigjet ishin politike, pa kundërargumente, çka hapi pyetjen se cili është qëllimi i këtij komunikimi të detyruar? Pak a shumë ajo që ishte menduar të ishte Procesi i Berlinit, tani do të ishte Ballkani i Hapur nën udhëheqjen e liderëve lokalë. Pati disa raunde marrëveshjesh dhe tubimesh dhe e gjithë kjo zgjati derisa u përshkallëzua në rrugën Beograd-Prishtinë. Pas kësaj, kryeministri Edi Rama mbajti një lloj fjalimi lamtumirës, duke thënë se kjo nismë e ka përmbushur misionin e saj, edhe pse realisht nuk kishte nisur.

Cili mund të jetë mësimi? Nëse lojtarët më të mëdhenj në Ballkan shohin domosdoshmërinë e trajtimit të barabartë për të gjithë, nëse mirëkuptimi i proceseve rajonale nuk sjell një zgjim të programeve kombëtare, nëse i përgjigjemi hapur kritikëve, mund të arrijmë një lloj lidhjeje të qëndrueshme. Tani e vetmja gjë që do të arrijmë është të ngarkojmë kanalet e komunikimit me iniciativa që në fakt janë një përpjekje për diçka që është vetëm në skica, që do të nënkuptonte përhapjen e ndikimit të të mëdhenjve ndaj atyre që janë më të vegjël, me kritere shumë të paqarta për zgjedhjen e temave prioritare për tu fokusuar.

Megjithatë, duke kuptuar se një model nuk funksionon, nuk jemi më afër zgjidhjes. Është e qartë: integrimi i Ballkanit Perëndimor në BE është një zgjidhje, por për herë të parë duket se ka më pak entuziazëm në disa vende aspirante sesa në BE. Po kështu, shtrohet pyetja nëse BE-ja i shpërblen studentët më të mirë apo kur e kryejnë mirë një detyrë, i kthen mbrapsht sepse shoku i klasës nuk ka mbaruar ende.

Nevoja për integrim është e nevojshme, por duhet të shoqërohet me një vizion për të dalë nga labirinti në të cilin tashmë kemi të interesuar të tjerë, lojtarë të mëdhenj globalë. Plogështia tashmë ka bërë që interesat e tyre të rrënjosen ndjeshëm në zonën e Ballkanit Perëndimor. Nëse dështojmë në këtë ose dorëzohemi para elementëve të interesave të forcave agresive nga Lindja, në vend të integrimit, na del një karusel ku në fund të çdo raundi na pret një raport i ri dhe dëshirat e vjetra që ne të jemi pjesë e Europës – jo vetëm gjeografikisht, por edhe rrënjësisht.

 

Andrijana Radović është politolog, aktivist civil dhe anëtar i lëvizjes Preokret