Zgjidhja e vetme e zbatueshme është zgjerimi i skenës së pavarur mediatike. Përndryshe, shumë media të vogla, të paqëndrueshme, por premtuese nga ana profesionale mund të zhduken.

Adnan Osmanagić

Të dhënat zyrtare sugjerojnë që në vitin 2020 mediat në Bosnjë dhe Hercegovinë arritën rezultate të lakmueshme nga perspektiva e biznesit, duke pasur parasysh rrethanat – ato performuan pak më keq sesa në rekordin 2019. Parashikimet për këtë vit janë të favorshme; të ardhurat totale të mediave në B&H parashikohet të kthehen në nivelet para pandemisë.

Për shkak të numrit shumë të madh të mediave në Bosnjë dhe Hercegovinë, të dhënat e analizuara ishin ato të 40 më të mëdhave. Shifrat duken kështu: 40 mediat kryesore në B&H në 2020 arritën një total prej pak më shumë se 122 milion euro të ardhura, që janë vetëm 3 milion euro më pak se një vit më parë.

Edhe pse këto shifra duken shumë të mira duke pasur parasysh rrethanat në Bosnjë dhe Hercegovinë, një analizë pak më e thellë tregon tablonë e vërtetë ekonomike të komunitetit të mediave në vend.

Nga të ardhurat prej 122 milionë eurosh, vetëm tre media kombëtare fituan 52 milionë euro, dhe transmetuesit publik së bashku me përfituesit e tjerë të buxhetit të shtetit gjeneruan një shumë të madhe prej 80 milionë eurosh, një 65% mahnitëse e të ardhurave totale të 40 mediave kryesore në B&H.

Nëse industria dhe tregu i reklamave, sipas vlerësimeve të agjencive përkatëse, vlen rreth 75 milionë euro dhe feta më e madhe e asaj torte merret nga 40 shitoret më të mëdha, me një pjesë të konsiderueshme të atyre në buxhete të ndryshme shtetërore ose të mbështetura nga të tjera, kryesisht struktura partiake, atëherë nuk është e vështirë të konkludohet se shumica dërrmuese e mediave, veçanërisht mediat e pavarura, nuk kanë mundësi të arrijnë të ardhura të nevojshme dhe të qëndrueshme.

Marrja e burimeve të nevojshme financiare është shpesh një problem i pazgjidhshëm për shumicën e mediave në Bosnjë dhe Hercegovinë. Para së gjithash, ne duhet të kemi një audiencë sepse vetëm nëse kemi mjaft dëgjues, shikues dhe lexues kemi një shans për të arritur tek reklamuesit. Ne shpesh e injorojmë këtë fakt dhe mendojmë se reklamuesit janë të interesuar për programin ose përmbajtjen tonë. Por, ne krijojmë programe dhe përmbajtje për audiencën tonë, jo reklamuesit. Ne patjeter duhet të sigurojmë dëshmi përkatëse të arritjes sonë.

Garancitë verbale se ne jemi media më e mirë, më e dëgjuar, më e lexuar ose më e shikuar nuk është mënyra më e mirë për ta bërë këtë. Ekzistojnë mekanizma dhe agjenci të pavarura për të matur shtrirjen e vërtetë të audiencës sonë.

Një problem tjetër madhor për qëndrueshmërinë e mediave të pavarura është mungesa e infrastrukturës adekuate të biznesit. Shumica e mediave të pavarura në B&H janë themeluar dhe drejtuar nga gazetarë. Këta njerëz janë profesionistë, njerëz me program dhe përmbajtje. Ata zakonisht nuk janë menaxherë dhe kjo është një mangësi serioz. Një shtëpi mediatike moderne dhe e suksesshme duhet të funksionojë si një kompani. Zgjidhjet me cilësi të lartë në nivelet e menaxhimit, marketingut dhe promovimit janë një kusht pa të cilin media e pavarur nuk ka perspektivë.

Nëse arrijmë të krijojmë program ose përmbajtje të mirë, arrijmë një audiencë mjaft të madhe dhe arrijmë të krijojmë një strukturë të përshtatshme biznesi, shanset tona për sukses bëhen më realiste. Këto janë kushte pa të cilat është thjesht e pamundur.

Është absolutisht e qartë se ky numër i madh i mediave nuk do të jetë në gjendje të arrijë një audiencë mjaft të madhe, as të sigurojë staf të mjaftueshëm të nevojshëm me cilësi të lartë. Zgjidhja e vetme e zbatueshme është zgjerimi i skenës së pavarur mediatike. Përndryshe, shumë media të vogla, të paqëndrueshme, por premtuese nga ana profesionale mund të zhduken. Kjo do të ishte një humbje e pariparueshme si për komunitetin e pavarur mediatik ashtu edhe për shoqërinë në tërësi.

 

Adnan Osmanagić, menaxher i përgjithshëm i RSG Media Group, është një nga themeluesit dhe ish presidenti afatgjatë i Shoqatës së Medias Elektronike të B&H, si dhe një profesor vizitues në Akademinë e Arteve Skenike në Sarajevë