Ndërprerjet e faqeve të internetit dhe të bazës së të dhënave do të përfaqësojnë vetëm një nga njësitë matëse që demonstrojnë prapambetjen teknologjike dhe të tjera të çdo infrastrukture, një infrastrukturë për Administratorët e së cilës ne votojmë çdo katër vjet ose më shumë.

Voja Žanetić

Historia komplekse e sigurisë kibernetike – dhe kjo është ajo me të cilën po merremi këtë javë – duhet të fillojë diku. Pra, le të fillojmë, për shembull, nga Arvind Krishna, CEO më pak i njohur i IBM. Në maj të këtij viti, z. Krishna tha se kompania e tij do t’i ofrojë botës mijëra kompjuterë kuantikë për shitje deri në vitin 2025, që është më pak se tre vjet nga tani. Hardueri aktual i disponueshëm do të kërkonte pajisje me madhësi planeti për të zgjidhur disa nga problemet kompjuterike që këto makina do të jenë në gjendje të trajtojnë. Prandaj, duket se teknologjia do të përparojë.

Le të kthehemi nga viti i largët 2025 deri më sot. Kompania e njohjes së fytyrës Clearview AI njoftoi se aktualisht po mbledh 100 miliardë fotografi të fytyrave njerëzore, të cilat do të ruhen në bazën e të dhënave të tyre të dedikuara. Rezultati i dëshiruar i këtij operacioni është, citoj, “që të gjithë në botë të mund të identifikohen”. Fundi i citatit. Duket se edhe mbikëqyrja do të përparojë, oh gëzim.

Pra, kjo është situata në botën e madhe, për hir të një hyrjeje.

Tani le të vrapojmë drejt afërsisë sonë; ka përparim teknologjik edhe atje.

* * * * *

Herë pas here gjatë muajve të fundit kemi dëgjuar të njëjtin lajm për një sulm në një degë dixhitale të një institucioni shtetëror në këtë rajon – variabli ishte data e sulmit dhe emri i institucionit. Në rastin e rrallë që të kemi ndonjë informacion të mëtejshëm për këtë, ne do të dëgjonim vendin nga i cili dyshohet se ka ndodhur sulmi. Çka, meqë ra fjala, do të thotë se as gazetarët dhe as institucionet e sulmuara nuk e kanë vetëdijen se ju mund të abonoheni ligjërisht në shërbime që mund t’ju vendosin pothuajse kudo në botë për 11 dollarë në muaj. Kushton njësoj – nëse shikoni pornografi apo sulmoni faqen e internetit të një ministrie. Dhe ia vlen.

Ajo që nuk dëgjojmë në lajme, sepse dihet shumë pak për të, është infrastruktura unike teknologjike e cila është themeli mundësues për çdo sulm hakeri ndaj një vendi mesatar ballkanik. Është një platformë moderne e quajtur “Tender 2.0”, mbi të cilën mbështeten shumica e institucioneve shtetërore rajonale. Ndryshe nga teknologjia tipike kompjuterike që mbështetet në bit, një shifër binare prej njësh dhe zero, “Tender 2.0” bazohet në ryshfet. Dhe ryshfetet mundësojnë një dhe shumë zero që jepen dhe merren në tendera për prokurim publik, pas të cilave bëhet një shkëmbim informacioni; domethënë një shkëmbim informacioni rreth kushteve për marrjen e vendit të punës. “Tender 2.0” është pasardhësi i platformës “Tender 1.0”, i vetmi ndryshim është se ryshfeti nuk i jepet një personi, por edhe partisë politike ku ai person bën pjesë.

Në këtë kuptim, i ashtuquajturi “hakimi” i faqeve të internetit shtetërore nuk është një sulm, por një test qëndrueshmërie për softuerin e krijuar me ndihmën e “Tender 2.0”. Sikur të ishim kaq me fat që të shihnim punë në ndërtim, marketing, shërbime dhe mijëra gjëra të tjera që qeveria blen siç blen uebsajte, të hakerohen, – atëherë do të dinim pak për cilësinë e gjithçkaje që institucionet tregtuan ose shitën. Por fatkeqësisht hakerët nuk sulmojnë rrugët, tokat bujqësore apo çfarëdo tjetër. Teknologjia nuk ka përparuar aq shumë.

* * * * *

Dhe kështu… prishjet e faqes dhe bazës së të dhënave do të përfaqësojnë vetëm një nga njësitë matëse që demonstrojnë prapambetjen teknologjike dhe të tjera të çdo infrastrukture, një infrastrukturë, Administratorët e së cilës ne i votojmë çdo katër vjet apo më shumë. Siguria kibernetike – si çdo formë tjetër sigurie e asaj që është e përbashkët dhe e besuar tek Administratorët tanë – është si siguria e një lakre të ruajtur nga dhitë ose djathi i ruajtur nga minjtë. Ndryshe nga bota e largët e gjerë, të cilën Krishna më pak i njohur që nga fillimi i kësaj kolone po e çon drejt së ardhmes, edhe një Krishna shumë më i njohur nuk mund të na ndihmonte.

Dhe ne nuk kemi nevojë as për atë softuer të njohjes së fytyrës, ne mund të shikojmë vetëm në pasqyrë; ndaj le të identifikojmë se kush do të pësojë pasojat.

Në kibernetikë dhe në çdo afërsi tjetër.