Procesi i Berlinit mund të jetë një “Oh hajde tashmë” në fusha të ndryshme: nga ndërtimi i rrugëve te pajtimi i famshëm, i përzier në mënyrë fitimprurëse me marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë. Ne thamë, mund të jetë. Por në fund të fundit është një proces.

Voja Žanetić

Nëse dikush do të kërkonte vërtet një shpjegim vërtet banal dhe për rrjedhojë vërtet ironik të procesit të Berlinit, ndoshta një përkufizim i improvizuar do të ndihmonte. Për qëllime të një hyrje në këtë temë, këtu është një:

Procesi ishte projektuar në atë kohë nga Angela Merkel në mënyrë që të kishte një lëvizje në fushën e integrimeve europiane “ballkanike-perëndimore”, duke mos pasur fare lëvizje kuptimplotë. Për arsye të panjohura, kjo ngjarje nuk mund të quhej “procesi i Anxhelës” ndaj u emërua procesi i Berlinit, pasi zonja Merkel pjesën më të madhe të kohës së punës e kalonte në Berlin. Dhe kështu ne kemi përpunuar për tetë vjet. Në një mënyrë të vërtetë Berlinase.

Nga ana tjetër, megjithatë, nuk është se ky proces nuk ndjek logjikën e vet. Është e pritshme që strukturat politike ballkanike proverbiale dembelë dhe lakmitare të mund të mbështeten në idenë se anëtarësimi në Bashkimin Europian do të shënonte fillimin e kompensimit të gjithçkaje që nuk ishte bërë dhe humbur më parë. Dhe për këtë arsye nuk duhet bërë asgjë, përveç fitimit të zgjedhjeve dhe nxjerrjes së çdo përfitimi pasues nga ato fitore. Dhe nuk është se nuk ka përfitime.

Si shënim, kjo afërsi e jona praktikon zakonin e shtyrjes së fillimit të dietës, lënies së duhanit, përgatitjes për provime, fillimit të stërvitjes dhe çdo gjë tjetër deri në “të hënën e ardhshme”. Dhe nëse zvarritja është endur në bazën e çdo lloj ” progresi” këtu, procesi i Berlinit mund të jetë një “Oh hajde tashmë” në fusha të ndryshme: nga ndërtimi i rrugëve te pajtimi i famshëm, i përzier me fitim me marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë. Ne thamë, mund të jetë. Por në fund të fundit është një process. Dhe kështu, logjikisht, arrijmë te Franz Kafka.

* * * * *

Që kur u shkrua “The Trial” (“Der Process”), një roman me 222 faqe simbolike për këtë vit, titulli i librit ka simbolizuar frikën nga fijet e padukshme të një burokracie edhe më të padukshme. Një njeri i zakonshëm mundet, pa asnjë dëshirë dhe qëllim, të përfshihet dhe të lëndohet rëndë pa asnjë ide se çfarë i ka ndodhur. Në kohën kur Franz Kafka shkroi këtë kryevepër të tij, vështirë se do t’i kishte shkuar në mendje se rrjeta e kokrrës administrative mund të fuste në grackë vende të tëra dhe popuj të tyre. Por nëse Kafka do të ishte sot mes nesh, do të mund të shkruante një “spin off” shumëkombëshe – më falni, vazhdimin e historisë së një Procesi me një verdikt të rëndë të paqartë dhe të paarsyetuar. Veçse kësaj radhe vendimi do t’i referohej Jozef K-ve të shumtë dhe integrimeve të tyre europiane.

Procesit të Berlinit, pra, i mungon gjithçka që, në bazë të asociacionit të shpjeguar më parë, mund të konsiderohet një “Proces” në kuptimin e Kafkës. Nga një këndvështrim laik mund të imagjinohet saktësisht një, ose disa, ose disa dhjetëra zyra të largëta, dera e secilës etiketohet “Procesi i Berlinit”. Dhe dyert shohin zyrtarë të rinj që hyjnë me çdo mandat të ri, me çdo riorganizim apo sistemim të ri, duke mallkuar fatin e keq që i hodhi në bregun burokratik të Berlinit, në vend të një pune të mirë në Bruksel, tani duhet të merren me shpërqendrimin e të palidhurve gjatë procesit të tyre të një integrimi sigurisht të pasigurt.

Në krahun tjetër të sportelit të kësaj loje administrative është ballkanasja e lartpërmendur Jozef (apo Jozefa) K. – disa milionë të tillë. Dhe në mendjet e këtyre njerëzve ekziston një proces i të mos kuptuarit pse vendet e tyre nuk janë anëtarësuar në BE për dekada tani, cili proces është përgjegjës për këtë dhe kur do të vijë një zgjidhje me të cilën të gjitha proceset, madje edhe ato kafkaiane, do të përfundon një herë e përgjithmonë.

* * * * *

Procesi i Berlinit, me të gjitha anët e tij të mira të pamohueshme, kërkon ende dy ndryshime të vogla. Mund të emërtohet pas Brukselit në vend të Berlinit, disi duket më logjike dhe më e Bashkimit Europian. Dhe nuk duhet të quhet më Proces, por diçka tjetër. Ndoshta nuk ka fjalë adekuate për këtë të fundit, por nëse do të kishte, do të thoshte se Bashkimi Europian pranoi shtete të reja anëtare nga Ballkani dhe Procesi i transformimit të madh politik, ekonomik dhe kulturor kontinental kishte ardhur, përfundimisht dhe përgjithmonë, me sukses në fund.

Oh dhe “kjo e fundit” nënkupton gjithashtu një datë të saktë.

Gjithçka tjetër është shkruar nga Franz Kafka shumë kohë më parë.