Најголем предизвик е борбата против корупцијата и вербата во човечкиот морал. Поддршка и охрабрување за праведните и чесни луѓе.

Шериф Бундо

Албанија неодамна ги отвори преговорите за процесот на членство во ЕУ. Но, почетокот на процесот ја става нашата земја пред уште посуптилни предизвици од политичката одлука за негово започнување. Подолу наведувам некои од проблемите што треба да ги решиме.

Прво, тоа е предизвикот да се надминеме себеси, предизвикот да се прифатат другите како партнери со себе, предизвикот да бидеме подготвени да дадеме и да прифатиме консензус, да соработуваме во група со други земји, за разлика од досегашната историја на привремени сојузи. Европската унија е заедница каде статусот на секоја земја е рамноправен со другите земји, без оглед на критериумите за одлучување кои го почитуваат населението и улогата на секоја земја во Бруто домашниот производ на ЕУ.

Предизвикот за почитување на културите и соживот на заедниците во хармонија. Низ вековите Албанците не освојувале, не ги напаѓале другите, немо ја прифатиле пресудата на големите сили. Но, ова бара способност да се создаде братска клима со сите малцинства и да се напуштат национализмите.

Предизвикот да се почитуваат институциите и да се врати довербата на јавноста кон нив. Од слепа послушност кон државата 50 години, населението долги години помина во некаква анархија која поттикнува киосци, дивоградби, политички приватизации, нерационално користење на земјиште и други појави кои скапо ја чинат албанската економија и општество. Верување во слободното гласање како врвна институција и неповредливост на гласот.

Предизвикот да се вратат луѓето на работа, да се поддржи благосостојбата во менталитетот на работа како начин на живот.

Предизвикот за грижа за животната средина, напуштање на двојните стандарди, различни внатре и различни надвор, во уредни семејства, во валкани јавни средини. Ние сме на работ на неповратно уништување на животната средина и страшно загадување.

Помош за економски развој, меѓу кои промовирање на бесплатна иницијатива, почитување на претприемништвото и напуштање на практиката на враќање на бизнисите како сателити на јавните власти. Еднаквост пред законот и борба против клиентелизмот.

Најголем предизвик е борбата против корупцијата и вербата во човечкиот морал. Поддршка и охрабрување за праведните и чесни луѓе.

Предизвикот за одвојување на администрацијата од политиката, прекин на нејзината злоупотреба, па дури и криминален третман на администрацијата од политиката, практика која продолжува и по 30 години демократија.

Предизвикот на професионалната и независна правда. Пред сè, правдата треба да ја врати изгубената доверба дека е навистина способна да испорача правда. Реформата во правосудството започната во 2016 година сè уште не ги дава плодовите што ги очекуваше албанското јавно мислење.

Предизвикот на поинаква култура во јавните услуги, образованието, здравството, напуштање на формализмот, просечноста и промовирање на квалификувани професионалци. Силна контрола врз корисниците на јавните средства.

Предизвикот на споделена одговорност што произлегува од соживотот во заедницата. Треба да се поттикне култура на локални и национални референдуми за витално важни прашања, каде што поединецот се чувствува ценет и дава директен придонес.

Поддршка и создавање на граѓанско општество, вистински еманципирано, со силен глас, влијателно и импозантно.

Предизвикот за ограничување на имиграцијата и брзото, вештачко стареење на населението поради силната и продолжена имиграција.

Предизвикот за ревитализација на селото, за интегрирање на селото на пазарот, за спречување на масовната депопулација придружена со екстремни социјални и економски појави и екстремно осиромашување на населението кое е принудено да остане во селото.

 

Шериф Бундо е професор на Економскиот факултет на Универзитетот во Тирана, поранешен политичар