Сега е важно да се искористи овој моментум како прозорец на можност за зајакнување на процесот на европска интеграција со регионот по години стагнација.

Кристијан Хагеман

По минатогодишниот настан одржан само преку Интернет, Здружението за Југоисточна Европа и Институтот Аспен Германија повторно ќе го организираат Форумот за граѓанско општество и тинк тенк заедно со Самитот на Берлинскиот процес. По промената на власта во Германија минатата година, и особено по војната на Русија во Украина, целокупната ситуација е суштински променета во споредба со 2021 година. Сепак, клучните задачи остануваат во суштина исти, и по овој Цајтенвенде.

Германија на Западен Балкан по Цајтенвенде

По 24 февруари, денот кога Русија ја нападна Украина, многу се зборуваше за Zeitenwende (т.е. пресврт во една ера) во Германија. Цајтенвенде беше прогласен од канцеларот Олаф Шолц на 27 февруари 2022 година како директен одговор на руската војна против Украина. Целта на тоа е обновување на нашата надворешна и безбедносна политика. Кога станува збор за европската политичка и безбедносна архитектура, реакцијата на евроатлантската заедница засега е импресивна: НАТО ќе има две силни нови членки на север; интересот на САД значително се префрли кон Европа по повеќегодишно запоставување; а процесот на пристапување во ЕУ доби две нови земји кандидати. Во Германија, владата објави план од 100 милијарди евра за модернизирање на своите вооружени сили.

Кога станува збор за Западен Балкан, владата уште пред 24 февруари ја покажа својата засилена посветеност на регионот. Посетите на канцеларката, министерот за надворешни работи и државниот министер за Европа и клима (дури и нејзиното прво патување беше во Скопје) по преземањето на функцијата, нагласуваат дека овој интерес е сериозен. Именувањето на Мануел Саразин за специјален претставник на германската влада за земјите од Западен Балкан е без преседан. Ова се клучни знаци за тековната и засилена поддршка на европскиот пат на регионот.

Сега е важно да се искористи овој моментум како прозорец на можност за зајакнување на процесот на европска интеграција со регионот по години стагнација. Се разбира, ова е тешко, како што, на пример, покажува постојаната релевантност на билатералните конфликти за процесот на проширување. Сепак, имам поголема надеж отколку порано дека по 24 февруари посветеноста на Европа кон регионот е покредибилна и дека потенцијалните драстични последици од занемарувањето на регионот станаа видливи дури и за скептиците.

Берлинскиот процес по Цајтенвенде

Значи, што е ново во Берлинскиот процес кога станува збор за Цајтенвенде? Како и во другите области, се надевам дека има првенствено нова посветеност на сите вклучени страни за постигнување напредок. Кога станува збор за прашања, Берлинскиот процес е место за континуитет. Ова не е нужно лоша работа: во ситуација на фундаментални промени, „старите“ прашања често брзо се забораваат, иако неодамна изгледаа многу итни. На пример, кој сè уште зборува за состојбата на јавното здравство, иако тоа беше веројатно најистакнатото прашање во изминатите две години, откако вниманието повторно се насочи кон безбедноста и геополитиката? На сличен начин, не треба да заборавиме, на пример, на еколошките прашања кои повлекоа илјадници граѓани на улица и се докажаа како фундаментални предизвици за владите во регионот во изминатите години. Справувањето со загадувањето на воздухот или еколошки сомнителните инвестиции се сè уште важни, дури и ако овие прашања сега ја напуштија агендата, отстапувајќи место за поголема геополитичка игра. Задачата е да се справиме со двете проблемски области во исто време, особено затоа што тие често се меѓусебно поврзани, како што покажува енергетскиот сектор.

На Форумот за граѓанско општество и тинк тенк, нашата цел е да им понудиме платформа на експертите и на активистите од регионот да разговараат и да го дадат својот придонес кон прашањата од Берлинскиот процес. На подготвителниот форум од 19-20 октомври и за време на главниот форум на 1-2 ноември во Берлин, ќе имаат можност да разговараат, меѓу другото, и за спроведувањето на Зелената агенда, за улогата на граѓанското општество во големите инфраструктурни инвестиции, за борбата против дезинформациите и за иднината на интеграцијата во ЕУ. Граѓанското општество ќе даде вредни информации за овие прашања, а во исто време, мора да дејствува како контролор на носителите на политички одлуки кои се занимаваат со нив. Гласот на граѓанското општество е особено важен со оглед на ограничената слобода на медиумите во многу земји од регионот и, поради тоа, недостигот на контрола. Во фокус ќе биде и регионалната соработка меѓу граѓанските организации кои работат на слични теми во различни земји. На Форумот, исто така, имаме за цел да обезбедиме простор за наоѓање потенцијални партнери за соработка, идентификување на заеднички интереси и агенди, а со тоа и зајакнување на регионалната соработка меѓу граѓанските организации.

Патот до Берлин

Ние, како две германски граѓански организации, со нетрпение очекуваме да го започнеме во наредните недели процесот на подготовка на претстојниот Форум на граѓанското општество со нашите партнери од Западен Балкан. Оптимисти сме дека, во овие тешки моменти, продолжувањето на Берлинскиот процес и средбата во Берлин ќе бидат уште еден пример за тоа како прашањата за европската интеграција и соработка се дискутираат многу посериозно по 24 февруари и како демократскиот и европски пат ќе надвладее на нашиот континент, како што и избраа граѓаните.

 

Кристијан Хагеман, извршен директор на Асоцијацијата за Југоисточна Европа (SOG) со седиште во Минхен