Албанскиот спорт, како и секаде во светот, е вазал на политиката. Може да се менуваат формите, сликата, боите, но феноменот е ист…

Енди Туфа

Во денешната светска реалност не постои област од општествениот живот што не е под влијание, условена и контролирана од политиката. Спортот не е исклучок. Инсистирањето на негова аполитизација е нешто во што никој не верува.

Со порастот на важноста и популарноста, во втората половина на дваесеттиот век, спортот стана важна тема за општеството и, следствено, за политиката.

Присуството на политиката во спортот сега е реалност, прифатено како нормалност. Спортот стана дури и вазал, ставен во служба на политиката, која го користи за свои потреби секогаш кога тоа е потребно. Спортот како „жртва“ го виткс грбот, инаку не добива ништо…

Овој феномен не е ограничен само за годините на демократија во Албанија. Дури и диктаторскиот режим на Енвер Хоџа го користеше спортот секогаш кога требаше. Организациите на Спортските Спартакијади беа национални настани со вистински пропаганден карактер.

Уште во минатиот законодавен дом, пред промената на политичкиот систем кај нас, истакнатиот одбојкар Хисен Доми беше дел од Народното собрание иако не беше комунист. Меѓу пратениците се бараше некој да го застапува спортот. Примерот на кинеските пингпонгарки го искористија и одбојкарките на Динамо, кои во 1990 година во финалето на европскиот куп, беа првите Албанци кои се ракуваа со руските одбојкарки на Уралока. Еден месец подоцна, по 29 години, беа обновени дипломатските односи меѓу Албанија и Русија. По 90-тите, со општествено-политичките промени што се случија кај нас, се сменија боите, но не и феноменот. Стана дури и повидлив, станувајќи социјална нормалност.

Први настрадаа спортските лидери. Агим Зека, член на Републиканската партија, беше назначен за претседател на Сојузот на физички работници и спортисти на Албанија, отстранувајќи го Али Вукатана од Aлбанската работничка партија. Сите поранешни челници на спортските федерации беа отстранети од функцијата без оглед на нивните професионални вештини. Во рамките на сервилноста на спортот кон новиот политички режим, Албанската фудбалска федерација за претседател го избира Едмонд Спахо, министер за туризам за време на владеењето на Демократската партија. Другите федерации или спортски клубови почнаа да го следат примерот. За претседател на клубот Влазнија е избран покојниот поранешен пратеник, факелот на демократијата, Азем Хајдари.

Поранешната истакната спортистка Марјета Заче, која во првите денови беше позиционирана во Демократската партија, во реконструкција на владата на Мекси, во 1996 година беше назначена за државен секретар на Советот на министри.

Како резултат на државната интервенција во спортот, поточно во Албанската фудбалска федерација, во 1996 година, ФИФА ја исклучи Албанија од меѓународните активности. Земјата се повлече и односите со светската фудбалска влада се нормализираа…

Но, да се приближиме до наше време. Премиерот Еди Рама ја искористи фудбалската репрезентација, како во случајот со инцидентот во Белград, така и во величествениот пречек по финалето на „Евро 2016“.

Користењето на спортот од страна на политиката се врши и локално и централно. И од лево и од десно. Спортистите, како и остатокот од албанското општество, исто така се политички позиционирани. Потсетете се на изборните кампањи во пресрет на изборите, локални и централни. На подиумите на СП видовме реномирани поранешни фудбалери како Игли Таре или Сокол Цикалеши, додека на оние на ДП нивните пријатели Ерион Богдани, Анди Лила или Гентиан Муча, кој исто така се кандидираше за пратеник во областа на Тирана, под знамето на ДП.

Претходно пратеници беа Фидел Или, Паулин Штеркај, Шпетим Катеши, сите тројца од СП.

Затоа што албанскиот спорт, како и секаде во светот, е вазал на политиката. Може да се менуваат формите, сликата, боите, но феноменот е ист…

 

Енди Туфа работи како спортски новинар на националната телевизија „Топ чанел“