Жената во политиката, дури и во области како што се економијата, здравството, образованието, инфраструктурата, земјоделството или туризмот, поаѓа од похумана гледна точка при проценката на законските иницијативи, активности или иновации и се фокусира на грижата за социјалните категории на кои таа им е потребна.

Василика Хиси

Општеството се состои од жени и мажи, момчиња и девојчиња. Жените придонесуваат за секој аспект од економскиот, социјалниот и политичкиот живот, покрај работата што ја вршат во рамките на семејството, а сепак ја немаат позицијата што ја заслужуваат во економскиот, социјалниот и политичкиот живот.

Уште повеќе, според мене, жените се поуспешни одошто ги перцепира јавноста. Бидејќи се сериозни, работат со страст и посветеност,  се вклучуваат во прашања поврзани не само со жени и девојки, туку и со која било група што е на послаба позиција во општеството. Жената во политиката, дури и во области како што се економијата, здравството, образованието, инфраструктурата, земјоделството или туризмот, поаѓа од похумана гледна точка при проценката на законските иницијативи, активности или иновации и се фокусира на грижата за социјалните категории на кои таа им е потребна.

Дојдов до овој заклучок со анализа на ангажманот на жените во парламентот, владата и на локално ниво. Според независната проценка на работата на секој пратеник во албанскиот парламент, спроведена од Институтот за политички студии во 2019 година, пратеничките се поактивни од мажите пратеници.

Благодарение на посветеноста на пратеничките, денеска албанскиот парламент е почувствителен во однос на родовите прашања; во 2020 година беше усвоена работна програма за родово сензитивен парламент. Само за време на IX законодавен дом, кој е пред крај, донесени се 17 закони засновани на пол.

Законот за родова еднаквост овозможи вклучување на не повеќе од 30 проценти од секој помалку застапен пол во изборните листи и еден од тројца мора да потекнува од недоволно застапените родови. Ова им овозможи на жените да претставуваат околу 30 проценти од парламентот; повеќе од 50 проценти од владата, 40 или 50 проценти од повеќето општински совети.

Ангажирањето во политика во Албанија не е лесно, особено за жените. За дел од јавноста, политичарите се корумпирани и неспособни, луѓе кои имаат високи плати и не им служат добро на луѓето. Оваа перцепција повредува многу луѓе со интегритет и професионализам кои можеби оставиле зад себе успешна кариера во својата област на експертиза и решиле да придонесат за политика, од сѐ срце, со интегритет и професионалност, можеби и без зачувување на рамнотежата помеѓу семејниот, приватниот и професионалниот живот од една страна, и ангажирањето во политика од друга страна.

Жените сè уште не се оценуваат правилно. Проблемот не е во бројот на жени кои се занимаваат со политика, туку во квалитетот и вистинското ценење на нивната улога. Перцепциите за жените во политиката продолжуваат да бидат различни од оние за мажите во политиката. Општеството ги оценува жените покритички, особено жените во политиката. Според истражувањето спроведено од Институтот за политички студии во 2020 година, 42 проценти од граѓаните ја критикуваат улогата на пратеничките во однос на квалитетот на застапеноста, наспроти 21 процент кој ги оценува позитивно.

Жените во политиката се соочуваат со многу предизвици, почнувајќи од фактот дека ангажманот во политика одзема многу време поради недостатокот на кадар и поддршка со кои се соочува жената; негативните прекари со кои ги нарекуваат и презентацијата на политичарките во медиумите на оцрнувачки начин, повеќе фокусирајќи се на начинот на кој се облекуваат отколку на она што тие го претставуваат во реалноста и придонесот што го даваат.

Повеќе од половина од анкетираните жени пратеници во 2019 година изјавија дека, за време на изборната кампања, се чувствувале дискриминирани, како во однос на политичката реторика, така и во однос на финансиските средства.

Сепак, атмосферата за жените во политиката е подобрена во споредба со онаа од претходните години. Жените се поддржуваат едни на други повеќе отколку порано. Би ја охрабрила секоја жена или девојка да се занимава со политика, да се бори да направи добри работи за општеството, да не се откажува дури и кога ќе наиде на потешкотии. И покрај предрасудите кон жените, жените и девојките мораат да се борат за себе и за општеството. На општеството и на политиката им треба придонес од жените со интегритет, професионализам и посветеност и се чини дека борбата на жените за еднаквост, за општество без дискриминација ќе продолжи уште некое време во нашето општество.

 

Василика Хиси е извршен директор на албанскиот Хелсиншки комитет и од 2013. до 2021. година беше член на албанскиот парламен