Како да бидеме најдобри, како да нè поддржува околината, како да бидеме иновативни и како да оствариме партнерства? На крајот, како сите да живееме подобро од тоа?

д-р Валентина Иваниќ

Како би изгледало кога би правеле Стратегија за паметна специјализација за Западен Балкан? Кои се нашите предности, сили, кои ни се слабостите, како да ги развиваме нашите сили, како да бидеме најдобри, како да нè поддржува околината, како да бидеме иновативни и како да оствариме партнерства? На крајот, како сите да живееме подобро од тоа?

Чекор 1: Замисли дека си добар во нешто! „Горски венец“ – Петар II Петровиќ Његош

Првиот чекор во паметната специјализација е како поставување темел за планина. Мораме внимателно да ги анализираме своите ресурси и сили, како што Његош анализирал во својот „Горски венец“. Можеби сме подготвени и да ги идентификуваме табуата како во филмот „Вирџинија“ (Режија: Срѓан Карановиќ, Србија). Филмот „Вирџинија“ прикажува заедница која се соочува со предизвици и со табу теми, но на крајот поддржува промени.

Чекор 2: Замисли дека правиш план како да ја развиеш својата вештина! „Во самрак“ – Мак Диздар

Слично како во песната „Во самрак“ на Мак Диздар, вториот чекор подразбира развој на планови за иднината, каде што мораме да размислиме околу самракот за да ја дочекаме подготвени светлината на зората. Или како „Кај амиџа Идриз“ (Режија: Пјер Жалица, Босна и Херцеговина), каде што филмот зборува за вредноста на заедничката работа и солидарност. Тоа го одразува вториот чекор од паметната специјализација, развојот на планови и стратегии.

Чекор 3: Замисли дека сакаш да бидеш најдобар! „Кога мајка те убедува“ – Тин Ујевиќ

Овој чекор ја нагласува важноста на изборот. Како што песната зборува за мајчините совети, така и во паметната специјализација избираме сектори во кои можеме најмногу да напредуваме. „Андерграунд“ (Режија: Емир Кустурица, Србија): Како што во филмот „Андерграунд“ ликовите се повлекуваат во подземјето во текот на воени времиња, така и паметната специјализација подразбира фокусирање на одредени сектори каде што земјата има конкурентски предности, за заробените во подземјето да излезат од него.

Чекор 4: Замисли дека сите околу тебе те поддржуваат во тоа да бидеш најдобар!

Иво Андриќ (Босна и Херцеговина): „Навечер кога градот ќе се смири и замрачи, тогаш ќе дојде мајката и ќе легне крај твојот кревет.“ Никола Тесла за мајка му: „Кога бев дете, мајка ми ми читаше приказни и бајки, и тоа ми ја разви фантазијата и љубовта кон книгите. Поради неа станав голем вљубеник во читањето.“

Чекор 5: Замисли дека тоа што го правиш не може никој да го копира!

„Мостот на Дрина“ на Иво Андриќ ја следи изградбата на мостот на Дрина, со векови наназад, истакнувајќи ја потребата за иновации во инженерингот и во културата. „Пред дождот“ (Режија: Милчо Манчевски, Северна Македонија): ја илустрира потребата за препознавање на културната разновидност и на различните перспективи. Преку паметната специјализација, регионот на Западен Балкан може подобро да ги разбере своите единствени карактеристики и ресурси.

Чекор 6: Замисли дека светот во кој живееш не може без тоа што го создаваш!

Како во филмот „Ничија земја“ (Режија: Данис Тановиќ, Босна и Херцеговина), кој ја илустрира важноста на соработката и заедничкото решавање на проблеми, паметната специјализација подразбира партнерства и соработка за да се остварат целите што сме ги зацртале. Не можеме без соработка.

 

д-р Валентина Иваниќ, научен соработник на Економски институт, Белград