Организацијата ги става на иста маса Косово и неговите пет непризнавачи од ЕУ; му дава место и глас на турскиот Ердоган додека агресивно гледа кон својот сосед Грција; и ја внесува единствената земја која досега ја напуштила ЕУ, Обединетото Кралство.

Андреја Стојковски

Идејата, помпезно објавена од францускиот претседател Макрон, за создавање на Европската политичка заедница конечно ја здогледа светлината на денот на 6 октомври 2022 година.

Делумно избрзанa поради руската инвазија врз Украина, делумно од амбициите на самиот Макрон, како и од немањето идеи што да се прави со сите аспиранти за членки на ЕУ, иницијативата беше понудена како идеја за иднината на Европа. Беше објаснета и конципирана како платформа за координација на политиките, политички дијалог и соработка. Сепак, некои неодамнешни, и други, не толку неодамнешни настани на европскиот континент, ја турнаа во друга насока. Европската политичка заедница доби облик на политички и меѓувладин форум, со повеќе суштина од некои други преостанати европски организации, со исклучок на Европската унија, но помалку форма.

Кога идејата беше изнесена првпат, некои од нациите од Западен Балкан беа значително загрижени од можноста ЕПС да стане Европска Унија со две брзини, каде што аспирантите за членки на ЕУ ќе бидат вечно исклучени од ексклузивниот клуб на земјите-членки. Овие стравови не се остварија на 6 октомври во Прашкиот замок, а ќе станат целосно невозможни следната пролет, кога Молдавија, една од најновите аспиранти за ЕУ ​​ќе се нафати да го организира следниот самит на лидерите на ЕПС. Меѓутоа, штом Европската политичка заедница, која беше стилизирана според форумите на Г7, ќе донесе формална одлука, ќе усвои заедничка изјава или резолуција што треба да се следи, може да се покаже тешко да се задржи сегашната форма и статус, на крајот да западне во т.н. двобрзинска ЕУ од која толку стравуваме. Земјите како Србија и Турција, кои спаѓаат меѓу аспирантите, или Унгарија од земјите-членки, можат да покажат колку е тешко да се изгради консензус и да се залагате за заедничка насока во Европа. Ова дополнително ќе ги постави основите за ЕУ ​​со две брзини и ќе продолжи да го исклучува Западен Балкан.

Иако е концептуализирана како иницијатива за иднината на Европа и како плод на политичката координација на Европската унија, и претставена како апсолутен успех, Европската политичка заедница носи многу предизвици за нејзините идеолози и креатори. Имено, организацијата обедини 44 земји и политички лидери. Таа е многу поширока од Европската Унија по опфат, но значително помала по содржина и вклучени политики. Организацијата ги става на иста маса Косово и неговите пет непризнавачи од ЕУ; му дава место и глас на турскиот Ердоган додека агресивно гледа кон својот сосед Грција; и ја внесува единствената земја која досега ја напуштила ЕУ, Обединетото Кралство. Ова може да се гледа како постигнување, кога шпанскиот премиер зборува со печатот на шест метри оддалеченост од неговиот колега од Косово, или кога Обединетото Кралство активно е вклучено во европските прашања, но усвојувањето заеднички став или резолуција што би требало да ја следат сите членки, или одбегнувањето на празни муабети без дејствување, ќе претставува огромен предизвик за овој нов блок.

Внесувањето на Обединетото Кралство и на Украина носи значителни придобивки за Европската унија. Тоа ја става силата на уште еден глобален играч, земја од Г7 и постојана членка на Советот за безбедност на ОН, во позиција да биде активно вклучена во европските прашања и да придонесе за политичката координација и изградбата на европската одбрана. Обединетото Кралство настрана, Украина со нејзината сегашна улога во одбраната на демократијата и слободата на Европа има многу да ги научи земјите-членки на ЕУ и да придонесе за развојот на одбранбената структура и одбранбениот фонд. Конечно, многу помалите нации од Западен Балкан имаат животна шанса активно да придонесуваат со европско единство за иднината на Европската унија. Ова е единствена можност за посветените земји и политичките елити да покажат дека можат да бидат добар пример и посакуван партнер за земјите-членки на ЕУ. Земете ја за пример само Северна Македонија и нејзиното кратко, но прилично успешно членство во НАТО. Како членка на алијансата од почетокот на 2020 година, Северна Македонија треба да ги исполни целите за одбранбени трошоци од 2% од БДП до крајот на оваа календарска година.

Европската политичка заедница изгледа како игра на „квидич“, со многу топки, и се чини дека секоја страна, ЕУ, земјите аспиранти, како и поранешните партнери, имаат по една на свој терен. Подобро е да реагираме!

 

Андреја Стојковски, извршен директор на Институтот ПРЕСПА