Përveç kishave, rritja e konservatorizmit politik në lidhje me “zgjidhjet” nacionaliste për problemet demografike luan gjithashtu një rol të madh në promovimin e qëndrimeve kundër abortit.

 

Zorana Antonijevic

Harta interaktive e Qendrës, e cila prej 25 vitesh monitoron gjendjen e të drejtave riprodhuese të grave në botë, tregon se shumica e vendeve në Ballkanin Perëndimor, si dhe në Europën Qendrore dhe Lindore (përveç Polonisë) i përkasin grupit të vendeve me një qëndrim liberal ndaj abortit. Atëherë, pse gratë në të gjithë Europën po dëgjojnë me kujdes se çfarë po ndodh me të drejtën e tyre të patjetërsueshme për të vendosur vetë me kë duan të kenë fëmijë, sa duan të kenë dhe kur, nëse zgjedhin të kenë ndonjëherë?

Përgjigja qëndron në shqetësimet e justifikuara për tendencat retrograde dhe pasojat që ato kanë në jetën dhe shëndetin e grave. Këtë e dëshmojnë fatet e tmerrshme të Mirela Çavajda nga Kroacia dhe Izabela dhe Agnjeshka T. nga Polonia. Mirela Çavajdas i është mohuar disa herë e drejta e abortit këtë vit, pavarësisht se mbante një fetus me një tumor të pashërueshëm të trurit, dhe gratë shtatzëna Izabela dhe Agnjeshka T. vdiqën si pasojë e abortit të parakohshëm, njëra në 2020 dhe tjetra në 2022. Gratë nga Maqedonia e Veriut ende kujtojnë ndryshimet në Ligjin për Abortin nga viti 2013, i cili kërkon një sërë procedurash poshtëruese për gratë (kërkesë me shkrim, këshillim) përpara se të miratohet aborti.

Mund të identifikojmë të paktën dy tendenca kur bëhet fjalë për kufizimin e së drejtës së grave për të vendosur lirisht për lindjen e fëmijëve. E para është miratimi i ligjeve kufizuese, më së shpeshti nga elitat politike konservatore me mbështetjen e plotë të kishave të ndryshme. Tendenca e dytë tregon se rezistenca ndaj kësaj të drejte themelore të gruas mund të marrë forma të reja, jo domosdoshmërisht nëpërmjet ligjeve kufizuese, por nëpërmjet praktikave të ndryshme dhe mungesës së veprimit nga personeli mjekësor dhe jomjekësor. Kjo është e drejta e “kundërshtimit të ndërgjegjes”, d.m.th. e drejta e mjekut për të refuzuar abortin për shkak të bindjeve të tij (kryesisht fetare), për të vonuar procedurën e ndërprerjes falas të shtatzënisë për të thyer afatin 10-12 javë dhe më pas për të bërë kërkesa të reja ndaj grave dhe institucionit mjekësor; pamundësimi i abortit mjekësor, vendosja e detyrimit për t’u “konsultuar” me ekspertë ose klerikë për të ndikuar në vendimin e gruas. Më gjerësisht, në favor të këtij trendi është edhe refuzimi i futjes së programeve të edukimit seksual në shkolla, si dhe kontracepsionit falas dhe të përballueshëm. Në përgjithësi, trendi i rezistencës indirekte, “të heshtur” i kombinuar me përfitime të reduktuara për programet sociale, shëndetësore dhe arsimore që lidhen me të drejtat riprodhuese dhe shëndetin është shumë më i rrezikshëm sepse të kujton shumë “sindromën e bretkosës së vluar”.

Përveç kishave (të cilat në dukje kanë arritur marrëveshje ekumenike vetëm në lidhje me këtë ndalim), rritja e konservatorizmit politik në lidhje me “zgjidhjet” nacionaliste të problemeve demografike luan gjithashtu një rol të madh në promovimin e qëndrimeve kundër abortit. Ndihma shtesë ideologjike dhe materiale është e bollshme si nga Lindja ashtu edhe nga Perëndimi dhe po përhapet në të gjithë Europën përmes partive politike konservatore, por edhe lëvizjeve dhe shoqatave të ndryshme “pro jetës”. Kundërshtimi ndaj vendimeve të lindjes së lirë në kontekstin e politikave të popullsisë së krahut të djathtë dhe anti-modernist zakonisht shkon paralelisht me përhapjen e homofobisë dhe ndjenjës anti-migrante.

Në të njëjtën kohë, gjendja e prindërve me fëmijë, veçanërisht e nënave beqare, po përkeqësohet dhe dhuna ndaj grave po bëhet më brutale. Ndaj, vendimi racional për të mos pasur fëmijë, në regjime të varfra, jo të lira, totalitare dhe nacionaliste, po bëhet një fenomen i shpeshtë dhe i pritshëm.

Dhe çfarë mund të bëjmë tjetër përveç vigjilencës së vazhdueshme për të drejtat për të cilat kishim luftuar? Ne propozojmë rezistencë të organizuar dhe solidare ndaj të gjitha sulmeve ndaj të drejtës së garantuar për një ndërprerje të sigurt, të lirë dhe të përballueshme të shtatzënisë.

 

Zorana Antonijevic, aktiviste e Platformës së Grave për Zhvillim të Serbisë