Ballkani Perëndimor paraqet një rajon jo të plotë paqeje dhe integrimi në Europë, duke u përballur me tundimet e reja të cunamit të luftës ruse.

Dr. Srecko Djukic

Rusia, një nga pesë vendet e botës me përgjegjësinë më të madhe, kreu agresionin ndaj Ukrainës për të arritur qëllimet e veta në hapësirën euroatlantike. Pasojat thelbësore të asaj lufte ndihen tashmë sot dhe vështirë se çdo gjë do të mbetet e njëjtë. Kjo nuk është një luftë “e vogël”, “e zakonshme”, por një luftë “titane” kundër “pjesës tjetër” të botës. Fuqia e saj shkatërruese është potencialisht e pamatshme; ajo parashikon një rishikim rrënjësor të marrëdhënieve të SHBA-së, NATO-s dhe BE-së me Rusinë, rivendos rendin ndërkombëtar si dhe nxit çështjen e shtrirjes së sanksioneve “totale”. Lufta bashkoi radhët perëndimore, dhe jo anasjelltas, dhe ndryshoi rrënjësisht pikëpamjet për të ardhmen. Kapaciteti jashtëzakonisht afatgjatë i krizës së pushtimit rus të Ukrainës po bëhet i pashmangshëm për Europën, si dhe agonia e gjatë tre dekadash rreth nesh.

Ballkani Perëndimor paraqet një rajon jo të plotë paqeje dhe integrimi në Europë, duke u përballur me tundimet e reja të cunamit të luftës ruse. Kjo mund të shihet dhe ndjehet pothuajse në çdo shtet të rajonit, veçanërisht në ato që nuk janë fare të integruara në strukturat euroatlantike. Fronti i dytë i thellë ballkanik, në shumë mënyra i lidhur me interesat ruse, përbën një pengesë të rëndësishme për bashkimin me Europën. Shumë pasoja politike, ekonomike, të sigurisë, mediatike dhe të tjera lidhen drejtpërdrejt me proceset e papërfunduara në rajonin tonë. Zhvillimet e ngadalta drejt anëtarësimit në BE dhe NATO, drejt mbylljes së krizave në Kosovë e Metohi dhe në Bosnje-Hercegovinë, pjesërisht në Mal të Zi, janë gjithashtu të dhimbshme, qoftë për shkak të dritëshkurtësisë së qeverisë së Brukselit, qoftë për shkak të natyrës së regjimit në Ballkanin Perëndimor (i karakterizuar nga rruga e rezistencës më të vogël dhe zgjidhjeve të vonuara). Vakuumi ekzistues u shfrytëzua nga forcat jo-europiane, fuqia e butë e Rusisë, potenciali konservator, anti-europian dhe aleatët e tyre natyrorë në Ballkanin Perëndimor. Politika e Rusisë vë drejtpërdrejt në pikëpyetje Bashkimin Europian, e mbizotëron atë në hapësirën tonë publike, siç dëshmojnë marrëdhëniet politike, mediat, çështjet ekonomiko-tregtare dhe investuese, bashkëpunimi dhe armatimet ushtarake dhe varësia e plotë nga nafta dhe gazi. Për vite me radhë, publikut i janë shërbyer në mënyrë të sofistikuar alternativat lindore ndaj BE-së dhe NATO-s, në vend të prioritetit të politikës së jashtme të zgjedhur nga Serbia.

Megjithatë, koha e zgjidhjes ka ardhur. Kriza ukrainase ka treguar se gjërat po bëhen serioze dhe se fronti rus ballkanik duhet të mbyllet. Potenciali shkatërrues i rajonit tonë e ka dëshmuar këtë. Nëse ka një vend në Europë ku gjërat mund të dalin jashtë kontrollit dhe ku ndikimi i Rusisë është më i thellë dhe më i gjithanshëm, atëherë ai është Ballkani Perëndimor; ku derdhet në pikat e papërfunduara të krizës. Nëse gjërat mund të dalin jashtë kontrollit diku, me ndihmën e lidhjeve të vërtetuara lindore, atëherë ky është vendi.

Trashëgimtarët e politikës së viteve 1990 dhe publiku i robëruar nga media në rajonin tonë, po e përdorin situatën si hakmarrje për politikat e tyre të dështuara, lidhur me krizën ukrainase që po shpaloset përpara nesh. Para nesh po ndërtohet një “mur i ri i Berlinit”, po ngrihet një “perde e re e hekurt” dhe pyetja është – në cilën anë do të jenë Serbia dhe Bosnja e Hercegovina?

Nëse Perëndimi, me vite vonesë, tani është i vendosur t’i japë fund gjërave, duke ruajtur interesat e veta, kështu do të jetë. Nëse rajoni e ndjen atë hap përpara, një kthesë do të shpërbëjë proceset anti-europiane dhe më në fund do t’i japë fund “uljes në dy karrige”.

 

Dr. Srecko Djukić, ish ambasador, anëtar i Forumit për Marrëdhënie Ndërkombëtare të EPUS