Gratë në zonat rurale luajnë një rol të madh në jetën tonë të gjithëve, por mbetet shpresa që puna e tyre të njihet më shumë, të paguhen më shumë dhe të kenë siguri më të madhe sociale.

Slobodan Kovač

Dita Ndërkombëtare e Grave Rurale u krijua me një rezolutë në Kombet e Bashkuara në vitin 2007 dhe që atëherë festohet më 15 tetor.

Sipas të dhënave të OKB-së, një e katërta e popullsisë së botës përbëhet nga gra rurale.

Këto janë nëna, gjyshe, motra e bija që kanë punuar, ndërtuar, janë kujdesur për të tjerët, kanë gatuar me shekuj dhe nuk janë vënë re kurrë sa duhet. Dhe me të vërtetë, barra e shtëpisë ka qenë gjithmonë mbi kurrizin e grave. Përveç punës që bëhej në shtëpi, gatimit të ushqimeve, qepjes dhe larjes së rrobave, rritjes së fëmijëve dhe kujdesit që gjithçka të ishte në rregull, ata kishin edhe punë në fermë që do t’i priste.

Krahas burrave, të cilët kujdeseshin për punët më të vështira, gratë shpesh merreshin me lërim, gërmim, mbledhje të barit ose kujdesin për bagëtinë. Mirëpo, ajo që ua vështirësonte edhe më shumë jetën në familjet patriarkale ishte se kjo punë kuptohet si një detyrim i përditshëm dhe shumë shpesh shkon pa mirënjohje apo lëvdata. Ata thonë se punët e shtëpisë janë lloji më pak i dukshëm i punës, por mungesa e tyre është më e dukshme nga të gjitha.

Sot mund të dëgjojmë një mendim popullor se arritjet teknologjike dhe shpikja e makinave bujqësore lehtësuan shumë jetën e grave në fshat; sidomos në fshatrat fushore, ku përdorimi i makinerive bujqësore është i mundshëm dhe më i dobishëm. Shata, grabuja, lopata dhe vegla të tjera po largohen dalëngadalë, por kjo nuk do të thotë pakësim i punës, sepse jeta në fshat kërkon dorën e njeriut.

Kohët moderne kanë sjellë edhe mundësinë që gratë nga zonat rurale të arsimohen, të marrin njohuri dhe ta përdorin atë në jetën e përditshme. Po kështu, ka mundësi të shumta për edukim shtesë për përmirësimin e prodhimit bujqësor, fillimin e bizneseve të pavarura, si dhe shoqatat e grave. Por, duke dëgjuar fjalët e grave nga zonat rurale, ato rrallëherë mund të përfitojnë nga këto mundësi. Përveç faktit që ata nuk inkurajohen mjaftueshëm për të besuar se mund ta bëjnë këtë, lënia e shtëpisë dhe e gjithë familjes për të marrë pjesë në seminare, projekte dhe ngjarje të tjera edukative të organizuara është shumë luks, veçanërisht në fshatrat malore.

Teknologjitë moderne të internetit janë të disponueshme për shumicën e njerëzimit, por kjo nuk do të thotë se të gjitha gratë nga fshatrat e Bosnjë-Hercegovinës dinë t’i përdorin ato, ose më mirë akoma, si t’i përdorin ato për të përmirësuar cilësinë e jetës dhe punës së tyre. Ata shpesh kanë një neveri ndaj tij, sepse mendojnë se është i destinuar për brezat e rinj ose se është thjesht një humbje kohe, të cilën mund ta përdorin për punë në terren ose në shtëpi.

Duke jetuar në fshat dhe duke filmuar reportazhet, pata mundësinë të dëgjoja një deklaratë se nuk ka familje pa grua dhe do ta zgjeroja këtë fjali duke thënë se nuk ka fshat pa familje dhe nuk ka qytete pa fshatra – kush do ta ushqente popullin tonë? Kjo është arsyeja pse nuk është për t’u habitur që Dita e Grave Rurale dhe Dita Botërore e Ushqimit festohen krah për krah – 15 dhe 16 tetor. Gratë në zonat rurale luajnë një rol të madh në jetën tonë të gjithëve, por mbetet shpresa që puna e tyre do të njihen më shumë, se do të paguhen më shumë dhe do të kenë sigurime më të mëdha shoqërore. Është gjithashtu e rëndësishme të flasim për gratë rurale dhe të dëgjojmë problemet e tyre gjatë gjithë vitit, dhe jo vetëm në këtë datë – nëse ato kujtohen edhe atëherë.

 

Slobodan Kovač, politolog, fotograf dhe gazetar, autor i reportazheve të shumta nga zonat rurale