Më shumë se gjysma e të rinjve (56%) rrallë ose kurrë nuk ndjekin dhe nuk janë të interesuar për ngjarjet dhe zhvillimet politike në vend, ndërsa 83.9% e të rinjve besojnë se nuk mund të ndikojnë në atë se çfarë dhe si funksionojnë autoritetet.

 Petar Barlakovski

Sipas hulumtimit “Pjesëmarrja socio-politike e të rinjve në Maqedoninë e Veriut: Pabarazi, pasiguri dhe pritshmëri të ndryshme” të realizuar nga Forumi Arsimor Rinor (MOF) dhe Fondacioni për Demokraci të Westminsterit, dy të tretat e të rinjve (64,8%) janë të pakënaqur me vendin e tyre në shoqëri. E si të mos ishin, kur përballen me një arsim të ulët, kushte të këqija ekonomike – paga të ulëta dhe punë jo tërheqëse, një vend në të cilin mbretëron korrupsioni dhe mbi të gjitha një vend që i vlerëson dhe i përmend shumë pak, përveç sigurisht, në fushatat parazgjedhore.

Në vitin 2020, në vend u miratua Ligji për pjesëmarrjen e të rinjve dhe politikat rinore. Ai ligj duhet t’u japë të rinjve një garanci ligjore për pjesëmarrjen e tyre në proceset vendimmarrëse, në nivel kombëtar dhe vendor. Megjithatë, siç e di çdo student i parë i Fakultetit Juridik në vend – vendi ynë ka ligje të shkëlqyera, por për fat të keq, ato nuk zbatohen. E njëjta situatë është edhe me Ligjin për Rininë.

Janë parashikuar një sërë organesh, mekanizmash dhe shansesh për përfshirjen e të rinjve në tavolinën me ‘të rriturit’, por shumë pak prej tyre është zbatuar dhe të rinjtë janë ende të përjashtuar nga procese të rëndësishme. Në mënyrë të pashmangshme reflekton mbi këtë popullatë se si i shohin proceset politike dhe çfarë presin nga shteti. Pra, më shumë se gjysma e të rinjve (56%) rrallë ose kurrë nuk ndjekin dhe nuk janë të interesuar për ngjarjet dhe zhvillimet politike në vend, ndërsa 83.9% e të rinjve besojnë se nuk mund të ndikojnë në atë se çfarë dhe si funksionojnë autoritetet. Dhe si do të besonit kur kaq rrallë, nëse fare, do të konsultoheshin për ndonjë proces politik, ose do të kishit një shans për të parë kolegët e tyre në parlament ose në qeveri – dy organet më të rëndësishme për pushtetin shtetëror.

Megjithatë, jo gjithçka është aq e zezë sa duket, të paktën jo aq shumë. Për fat të mirë, brenda parlamentit funksionon Klubi për Çështjet Rinore dhe Politikat Rinore, i cili edhe pse nuk është komision formal brenda kuvendit, është ende aktiv dhe është i vetmi formacion në parlament që avokon për të rinjtë. Edhe më e rëndësishmja, në kushtet e polarizimit të madh politik në vend, ky klub bashkon deputetë të rinj nga parti të ndryshme, të majta e të djathta, nga pushteti dhe opozita, dhe ata janë të hapur për bashkëpunim, veçanërisht me organizatat rinore, dhe përpiqen aq sa ata munden, për të forcuar pjesëmarrjen e të rinjve dhe për të përmirësuar standardin rinor.

Është e rëndësishme të theksohet roli i organizatave rinore në vend, të cilat janë një nga organizatat më aktive dhe mbështetëse të pjesëmarrjes rinore. Falë këtyre organizatave mund të shohim ngritjen e këshillave rinore vendore në njësitë e qeverisjes vendore ku të rinjtë dalëngadalë po bëhen vendimmarrës në komunitetet e tyre.

Megjithatë, ka ende një rrugë të gjatë për të bërë. Para së gjithash, është e rëndësishme që të rinjtë të njihen si partnerë të barabartë në proceset vendimmarrëse dhe të përfshihen realisht në vendimmarrje, në vend që të shërbejnë vetëm si dekor. Është e rëndësishme që autoritetet të njohin rolin dhe rëndësinë e kontributit të të rinjve, dhe për më tepër, pse është e rëndësishme që të rinjtë të dinë se ata vetë mund të marrin pjesë në drejtimin e vendit, në vend që t’ia lënë rregullin një klubi të të rriturve flokëbardhë, kryesisht meshkuj.

Dhe, më e rëndësishmja, duhet të heqim qafe narrativën e dëmshme se nuk ka nevojë që të rinjtë të kërkojnë një vend në tavolinë, apo se të rinjtë janë të papërvojë dhe prandaj nuk duhet të merret parasysh mendimi i tyre. Të rinjtë mund të mos kenë shumë përvojë, por kanë njohuri për atë që u nevojitet dhe çfarë duhet bërë për të përmirësuar pozicionin e tyre. Së fundi, është e drejta e tyre që të konsultohen dhe të përfshihen në çështjet që kanë të bëjnë me të ardhmen e tyre; është e vetmja mënyrë për të siguruar që 77.3% e tyre të mos mendojnë më se autoritetet kujdesen pjesërisht ose aspak për ta dhe nevojat e tyre: çdo politikan duhet të mendojë shumë për këtë fakt.

 

Petar Barlakovski, Kryetar i Forumit Arsimor Rinor