Kontrolli i trupit të femrës, i seksualitetit dhe i aftësisë riprodhuese është një levë themelore e patriarkatit, e së cilës kisha ka qenë gjithmonë një mbrojtëse besnike dhe e zjarrtë.

 

Paula Petricevic

Kujt i përket trupi im dhe si u kthye kjo në një çështje aktuale? Pse po rihapim dhe vëmë në pikëpyetje çështjet që mendonim se i kishim zgjidhur si shoqëri, duke rënë dakord që gratë janë njerëz dhe trupat e tyre u përkasin atyre në mënyrë të patjetërsueshme? A jemi relaksuar në mënyrë të pamatur për të besuar se pronësia e trupit të dikujt nuk mund të vihet në dyshim në mënyrë arbitrare dhe as e drejta për këtë pronësi nuk mund të revokohet me kërkesë të komuniteteve fetare ose të tjera që gëzojnë të luajnë biopolitikë në pushimet mes luftërave.

Debati mbi të drejtën e abortit është nxitur nga dy ngjarje të rëndësishme dhe do të thosha vërtet shqetësuese dhe kërcënuese. E para është ndryshimi i mundshëm i Roe vs Wade, i cili, sipas mendimeve të shumicës së gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë Amerikane, do të rrëzohet, duke bërë që e drejta e abortit të humbasë mbrojtjen e saj kushtetuese, duke u kufizuar ose shfuqizuar në një numër të madh shtetet amerikane. Rasti i dytë është i një gruaje nga Zagrebi në javën e saj të njëzet e shtatë të shtatzënisë, së cilës mjekët, bazuar në kundërshtimin e ndërgjegjes të përdorur nga shumica e gjinekologëve në Kroaci (rreth 60%), refuzuan të kryenin një abort, megjithëse ishte diagnostikuar një sëmundje e rëndë fetale. Një sëmundje e cila siguron bazën ligjore për ndërprerjen e shtatzënisë në këtë periudhë gestacionale. Megjithatë, në lidhje me të drejtën e saj për një abort të aksesueshëm, të ligjshëm dhe të sigurt, e drejta për të apeluar në ndërgjegjen e mjekut ka mbizotëruar në praktikë. Dhe mbizotëroi.

Edhe pse situata të ngjashme nuk kanë ndodhur në Mal të Zi, do të thosha se është vetëm çështje kohe që këtu të zhvillohet debati për të drejtat riprodhuese të grave, para së gjithash duke pasur parasysh ndikimin e pamohueshëm dhe të fortë të Kishës Ortodokse Serbe (KOS) gjatë dy viteve të fundit. Ekuacioni është i parashikueshëm dhe i qartë – sa herë që ndikimi i komuniteteve fetare bëhet më i fortë në një shoqëri, trupat e grave bëhen fusha beteje (Barbara Kruger) ku, me sa duket, vazhdojnë të zhvillohen beteja për pavarësi dhe autonomi. Kontrolli i trupit të femrës, i seksualitetit dhe i aftësisë riprodhuese është një levë themelore e patriarkatit, e së cilës kisha ka qenë gjithmonë një mbrojtëse besnike dhe e zjarrtë. Gratë nuk janë dhe nuk do të jenë të lira për sa kohë që nuk mund të vendosin për trupin e tyre. Nëse këto vendime merren drejtpërdrejt ose tërthorazi nga bashkëshorti, familja, bashkësia kombëtare ose fetare, gratë kanë statusin e burimeve dhe jo të individëve të lirë dhe të pavarur.

Ne nuk duhet të arrijmë në një vend ku të drejtat e një fetusi barazohen me të drejtën e gruas për të zotëruar trupin e saj. Klima e ritradicionalizuar dhe e ripatriarkalizuar e një niveli kërcënues interesi për mitrën në periudhën pjellore, e cila u shpreh në mënyrë të përsëritur jo vetëm nga personalitetet e kishës, por edhe nga anëtarët e tyre politikë, padyshim ndikoi në një ndjenjë paniku moral mbi abortin. Të mos ketë konfuzion: sapo ngrihet çështja e vlefshmërisë së një të drejte – qoftë edhe përmes njoftimeve të një emisioni me këtë temë në rrjetet sociale të televizionit kombëtar – kjo e drejtë rrezikohet dhe zemërimi që prodhon justifikohet. Ekziston një vijë e hollë e vetëm disa duarve të ngritura në kuvend që mund ta çojë situatën nga fjalë të thjeshta në kriminalizim, nga e drejta në shkelje. Prandaj, duhet të jemi vigjilentë, sepse sapo të futet kjo në diskursin publik, sapo të bëhet temë aktuale në baza ditore, kjo e drejtë, së paku në një masë, është në përgatitje për t’u kufizuar. E drejta për të zotëruar trupin përkatës duhet mbrojtur sa herë të jetë e nevojshme, sepse ky është themeli dhe kushti i të gjitha të drejtave të tjera: “Nëse trupi ynë nuk na përket neve, ne kemi humbur jetën!” (Maria Ladi Londono).

 

Paula Petričević është një filozofe, feministe dhe aktiviste e paqes