Duke pasur parasysh se komuniteti politik europian nuk do të ketë administratën apo buxhetin e vet, dhe se statusi i tij në mesin e institucioneve të Bashkimit Europian mbetet i paqartë, pyetja është – cili është kapaciteti real i kësaj lloj organizate për përgatitje dhe vendimmarrje, dhe veçanërisht zbatimin e vendimeve.

Osman Topčagić

Më pak se pesë muaj pasi presidenti francez Emmanuel Macron mbajti në mënyrë simbolike fjalimin e tij në Parlamentin Europian, e bërë simbolikisht në konferencën përfundimtare të debatit për të ardhmen e Europës më 9 maj, Ditën e Europës, dhe prezantoi idenë e krijimit të një komuniteti politik europian. – takimi i parë i saj u mbajt në samit, ku ftuan 44 vende nga kontinenti europian.

Idetë për grumbullimin e të gjitha vendeve të kontinentit europian datojnë që nga koha e pas Luftës së Parë Botërore, me lëvizjen paneuropiane dhe në kohët e fundit janë ringjallur pas rënies së Murit të Berlinit dhe zhdukjes së ndarjes së bllokut.

Kësaj radhe shtysa e menjëhershme për paraqitjen e propozimit ishte aplikimi i Ukrainës, e ekspozuar ndaj agresionit rus, si dhe Moldavisë dhe Gjeorgjisë, për anëtarësim në Bashkimin Europian. Me dhënien e statusit kandidat Ukrainës dhe Moldavisë, por edhe një ndërgjegjësim dhe mesazh shumë të qartë se anëtarësimi i plotë në Bashkimin Europian arrihet përmes një procesi që zgjat me optimizëm me vite dhe realisht për dekada, mbetet nevoja për të kërkuar dhe krijuar një platformë pan-europiane në radhë të parë për politikën dhe sigurinë, por edhe për bashkëpunimin për çështjet e energjisë, transportit, migracionit e të tjera, sipas nevojave.

Samiti i parë i Komunitetit Politik Europian u mbajt në Pragë si një takim gjysmëditor.

Tani është e mundur të ofrohen të paktën përgjigje të përafërta për disa nga pyetjet që lindën menjëherë pas prezantimit të idesë së themelimit të kësaj organizate të re.

Fillimisht takimi u zhvillua dhe kjo në vetvete është një sukses. U ruajt uniteti i pothuajse të gjitha vendeve europiane që dënuan agresionin rus kundër Ukrainës.

Siç është paralajmëruar, nuk është miratuar asnjë dokument dhe nuk janë bërë deklarata të përbashkëta. Fakti që ishin të pranishme shtetet anëtare të Bashkimit Europian, kandidatët dhe kandidatët potencialë për anëtarësim, shtetet që mbeten në afërsi dhe nuk kanë perspektivë anëtarësimi, si dhe Mbretëria e Bashkuar që u largua nga BE-ja, vërteton karakterin gjithëpërfshirës të kësaj organizate të re.

Siç ndodh zakonisht me ngjarjet shumëpalëshe, në margjinat u mbajtën një sërë takimesh dypalëshe – nga të cilat takimet mes presidentit francez dhe kryeministrit britanik, si dhe presidentëve të Azerbajxhanit dhe Armenisë tërhoqën vëmendjen më të madhe.

Sa i përket vendeve të Ballkanit Perëndimor, të paktën sipas deklaratave të disa zyrtarëve të pranishëm, frika se kjo do të jetë zëvendësim i perspektivës së premtuar të anëtarësimit në BE është zbutur.

Duke qenë se anëtarësimi është ende një perspektivë mjaft e largët, edhe për ata që kanë avancuar më tej në negociata, prania dhe mundësia për të shkëmbyer mendime dhe ndoshta për të marrë vendime është një gjë e dobishme. Përfitimet konkrete do të varen gjithashtu nga mënyra se si komuniteti politik europian do të zhvillohet dhe krijohet më tej. Duke gjykuar nga një tekst analitik i Institutit Robert Schuman, theksi mund të vihet në çështjet që përfshihen në kriteret politike për anëtarësim në BE, të cilat më pas mund të shërbejnë si përgatitje për plotësimin dhe zbatimin e kushteve të përshtatshme për aspirantët për anëtarësim.

Megjithatë, duke pasur parasysh se komuniteti politik europian nuk do të ketë administratën apo buxhetin e tij, dhe se statusi i tij në mesin e institucioneve të Bashkimit Europian mbetet i paqartë, pyetja është – cili është kapaciteti real i këtij lloji të organizimit për përgatitje dhe vendimmarrje, dhe veçanërisht zbatimin e vendimeve. Kjo do të varet dhe ndoshta do të shihet pas takimeve në vijim, të cilat do të mbahen në mënyrë alternative në vendet që tashmë janë anëtare të BE-së dhe ato që nuk janë, çdo gjashtë muaj.

 

Osman Topčagić, presidenti aktual i Unionit Pan-Europian të Bosnjë-Hercegovinës, ka qenë i përfshirë intensivisht në procesin e anëtarësimit në komunitetin euroatlantik gjatë 20 viteve të fundit