Kur elita shoqërore në pushtet e percepton median ekskluzivisht si një mjet politik, atëherë dashamirësia e saj ndaj formave që do ta mbajnë një njeri (dhe për elitën e sipërpërmendur njeriu është, më shumë se çdo gjë, një votues) të mbyllur në zonën e vogëlsirave private dhe argëtimit banal është i pritshëm.

Marinko Vorgic

Ajo që ne mund ta quajmë tani koncepti klasik i medias bazohej kryesisht në një dozë të caktuar mistifikimi të rolit dhe strukturës së medias. Marrëdhënia midis krijuesit dhe konsumatorit të përmbajtjes mediatike u ndërtua mbi këtë lloj përvoje, kështu që informacionit i besohej vetëm kur burimi i tij ishte i njohur dhe i besueshëm, ose nëse vendosej ose përdorej në një formë të mbështetur nga dikush, autorësia e të cilit ishte e njohur. E thënë thjesht, në këtë model tashmë pothuajse të arkivuar, rregulli ishte se marrëdhënia midis shoqërisë dhe medias duhet të bazohet në nocionin tashmë disi klasik të përgjegjësisë.

Hapësira e sotme mediatike e çmitizuar dhe mjaft anarkike – gjithnjë e më pak e varur nga logjistika institucionale dhe gjithnjë e më pak e kushtëzuar nga detyra profesionale, etike dhe estetike – u prish nga diçka që me kusht mund të quhej guerilë mediatike. Çdokush mund të shikohet e dëgjohet një milion herë dhe mund të thotë çdo gjë, duke i dhënë lehtësisht statusin e një personi me ndikim në detin e pafund të arbitraritetit mediatik dhe kryesisht banalitetit.

Por problemi kryesor me këtë fenomen nuk mund të kuptohet nga këndvështrimi i guerilës pushtuese, por nga pozicioni i shoqërisë në tërheqje. Këtu lind pyetja kryesore – pse shoqëria, me të gjitha mekanizmat e saj rregullatore, jocensuruese, është kaq disfatiste në sjelljen e saj? Rasti i Assange, për shembull, tregon se bartësit e pushtetit në shoqëri janë shumë të shkathët kur përmbajtja ‘e dëmshme’ për fuqinë e tyre shfaqet në botën e pakontrolluar që është interneti. Nga ana tjetër, elita socio-politike nuk sheh asnjë të keqe në faktin që personazhe të ndryshëm shumëngjyrësh, të bindur se përvoja e tyre jetësore është shkolla më e mirë që mund të kenë, ndërtojnë një sistem vlerash për të rinjtë nga platformat e tyre virtuale.

Nëse, nga ana tjetër, e shikojmë problemin nga këndvështrimi i një konsumatori të përmbajtjes, i një personi të zakonshëm, atëherë do të shohim se ata udhëhiqen vetëm nga dëshirat dhe pritshmëritë e tyre, dhe le të mos gënjejmë veten – ata janë kryesisht të fokusuar nga ajo që nuk kërkon shumë përpjekje. Nga ai cikël privat i dëshirave dhe magjepsjeve të njeriut të zakonshëm, doli një formulë fituese që mundësoi zgjerimin e veprave të influencuesve, vlogger-ve dhe YouTuber-it, të cilat nuk kërkojnë përpjekje në krijim apo konsum dhe që, si çdo gjë e vogël, janë shumë joshëse.

Dhe tani le t’i kthehemi shoqërisë (çdo ngjashmëri me tonën është thjesht e rastësishme). Kur elita shoqërore në pushtet e percepton median ekskluzivisht si një mjet politik, atëherë dashamirësia e saj ndaj formave që do ta mbajnë një njeri (dhe për elitën e sipërpërmendur njeriu është, më shumë se çdo gjë, një votues) të mbyllur në zonën e vogëlsirave private dhe argëtimit banal është i pritshëm. Në përllogaritjet e kësaj elite, është shumë më mirë që një adoleshent të shpenzojë kohë të investuar thellë në polemikën mbi çmimin e Ferrarit të Baka Prase sesa, Zoti na ruajt, të konsumojë përmbajtje edukative. Ashtu siç është më mirë që një influencere t’i flasë ushtrisë së saj të ndjekësve për receta të reja për lumturinë, t’i japë rekomandime për atë që është ‘fantastike’ dhe t’i paralajmërojë ata për atë që është ‘jashtë’, duke ndarë përvojat e saj dramatike të pedikyrëve, sesa ndjekësit e virtualizuar të zemërohen me realitetin tonë të shkatërruar.

Dhe, në fund të fundit, si mund t’i rezistojë një njeri i zakonshëm i varfër, kur është e gjitha kaq e lehtë dhe e brishtë, nuk e sforcon trurin dhe duket e arritshme. Sidomos pasi nuk përmban errësirën e tregimeve për krizat, korrupsionin dhe krimin. Me këtë le të merren mediat klasike, të cilat, meqë ra fjala, tashmë kanë marrë në masë të madhe mekanizmat nga të gjitha ato forma virtuale dhe realiteti.

 

Marinko Vorgiq, shkrimtar dhe kritik letrar