Mali i Zi po sheh shembuj tekstesh të strategjisë së lëvizjes kundër gjinisë, që po kthen në pozita të pushtetit rrymën e djathtë, klerikale, e cila instrumentalizon shkeljen e të drejtave të njeriut të grave dhe personave LGBTIQ për përfitime politike dhe materiale.

Jovan Dzoli Ulicevic

Viti 2022 është një moment historik për Malin e Zi – saktësisht një dekadë negociatash brenda procesit të anëtarësimit në BE, por edhe një dekadë që nga Parada e parë e Krenarisë në Mal të Zi. Ky është gjithashtu një përvjetor i rëndësishëm personalisht – ka kaluar një dekadë që kur e kam ndarë hapur faktin që jam një burrë transgjinor. Ndërsa po vëzhgojmë “mbrojtjen e vlerave familjare” dhe përdorimin e Europride në Serbi për të larguar vëmendjen nga çështjet e rëndësishme politike të jashtme dhe të brendshme, ky është momenti i duhur për të pyetur veten – çfarë tregon mënyra se si diskutojmë për njerëzit LGBTIQ për shoqërinë tonë ?

Është pozitive që u miratua Ligji për Partneritetin e Jetës së të njëjtit seks, por ajo që nuk na solli ky ligj është një pranim i vërtetë i personave LGBTIQ që do të vinte si rezultat i solidaritetit dhe vlerave që ne përfaqësojmë si shoqëri; ishte një mënyrë për vendimmarrësit për të plotësuar një kuti në hartën europiane të detyrimeve. Kjo qasje forcon narrativën se respektimi i të drejtave të njeriut është një domosdoshmëri në procesin e integrimit europian dhe jo një pjekuri demokratike e shoqërisë, ku njerëzit janë të vetëdijshëm se një shoqëri është e mirë dhe produktive vetëm kur i trajton mirë të gjithë anëtarët e saj.

Mali i Zi u shndërrua shpejt nga një “udhëheqës rajonal” kur bëhet fjalë për të drejtat e njeriut të personave LGBTIQ – megjithëse jam i dyshimtë për cilësinë e konkurrencës rajonale – në një vend ku të paktën pesë gra u vranë në nëntë muaj, Televizioni Kombëtar zhvilloi një debat për të drejtën e abortit i cili respektonte pikëpamjet dhe opinionet e Kishës Ortodokse Serbe, Ministri i Ekonomisë kërkoi konsultim nga Mitropoliti i Kishës Ortodokse Serbe në lidhje me krijimin e një politike të normës së lindjeve, ndërkohë që gjuha e urrejtjes, gjithashtu e përfaqësuar në Parlamentin e Malit të Zi, u bë më e zhurmshme në të gjitha bazat, veçanërisht duke synuar gratë, personat LGBTIQ dhe personat me aftësi të kufizuara. Shkalla e lartë e tolerancës dhe hezitimit në dënimin e këtyre qëndrimeve ka forcuar një atmosferë të dhunshme, në të cilën deputetët as nuk kërkojnë falje për fjalët e tyre.

“Kjo është shpallje e luftës biologjike kundër popullit tonë dhe kundër besimit ortodoks”, tha deputetja e Frontit Demokratik Jelena Bozhoviq gjatë një debati për harmonizimin e Ligjit për mbrojtjen sociale dhe të fëmijëve me Ligjin për partneritet jetësor të të njëjtit seks. Jovan Vuçuroviq, një nga liderët e të njëjtit grup politik, i karakterizoi ndryshimet e lartpërmendura si “sulm ndaj asaj që është e shenjtë, në këtë rast ndaj Familjes”. Krahas sulmeve të hapura, është edhe instrumentalizimi i të drejtave të njeriut të personave LGBTI, i njohur si “pinkwashing”. Kështu, për shembull, televizioni kombëtar u përpoq të instrumentalizonte Paradën e Krenarisë për të justifikuar transmetimin e kurorëzimit të Mitropolitit të Kishës Ortodokse Serbe Joanikije në kanalin parlamentar. Të gjitha sa më sipër janë shembuj tekstesh të strategjisë së lëvizjes kundër gjinisë, e cila ka dhënë rezultate në mbarë botën, duke regresuar demokracitë dhe duke sjellë në pozita pushteti rrymën e djathtë, klerikale, e cila instrumentalizon shkeljen e të drejtave të njeriut të grave dhe personave LGBTIQ për politikë dhe përfitim material.

Si po reagojnë lëvizjet demokratike queer (dhe) feministe ndaj këtyre tendencave shqetësuese? Pa u lodhur, por kam frikë pamjaftueshmërisht efektive, megjithëse hulumtimet tregojnë se mbështetja për personat LGBTIQ është rritur në shumë segmente. Besoj se lufta për të drejtat e njeriut të çdo grupi të margjinalizuar nuk ka të ardhme nëse zhvillohet ekskluzivisht brenda kornizave identitare. Kjo i ngarkon të gjitha minoritetet që të jenë qytetarë aktivë, pavarësisht sfidave me të cilat përballen, në një situatë ku shumica e popullsisë nuk shfaq një nivel të lakmueshëm aktiviteti dhe mosbindjeje civile. Ne kemi nevojë për narrativa që lidhin betejat civile dhe të cilat pranojnë se ne të gjithë jemi në thelb të ngarkuar nga e njëjta vuajtje, duke pranuar gjithashtu se pa theksuar specifikat e sfidave me të cilat disa prej nesh përballen, nuk ka luftë të vërtetë për mbijetesën e demokracisë.

Në mes të luftërave, fatkeqësive klimatike, varfërisë ekstreme dhe urrejtjes së ndezur, ne nuk kemi privilegjin të jemi të lodhur, as të reduktohemi në një identitet.

Ne gjithashtu nuk kemi privilegjin të presim të marrim solidaritet për ta siguruar atë. Në fund të fundit, mënyra se si shoqëria i trajton njerëzit LGBTIQ tregon se si e trajton ajo veten dhe vizionin që kemi (dhe nëse e kemi në radhë të parë) se si duhet të duket shoqëria. Demokracia e cunguar është mposhtur. Pyetja është nëse kjo është edhe disfata jonë apo nëse mundemi, pavarësisht të gjithave, të jetojmë në solidaritet dhe të krijojmë një të ardhme tjetër.

 

Jovan Džoli Ulićević, aktiviste, është themeluese e organizatës feministe Spektra, si dhe e organizatës rajonale Trans Network