Si mësuesit dhe nxënësit janë regjistruar në mësimin online: grupi i parë shpeshherë të vetëquajtur digjitalë, dhe të dytët – të cilët në fushën digjitale janë si në shtëpinë e tyre. Shkollat kanë hyrë nëpër shtëpi, duke fshirë ritmet e zakonshme, duke hapur një botë të re tjetërzimi, mosorientimi dhe konflikti…

Bozena Jelusic

Arsimi ka kaluar nëpër një periudhë ndryshimesh intensive dhe reforme në dekadat e fundit të shekullit të 20-të. Shkollat tradicionale nuk i përshtateshin një bote në të cilën njohuritë dyfishohen çdo shtatë vjet dhe kështu filloi kërkimi për forma të reja të mësimdhënies. U shfaqën ‘aftësitë’ e reja ( digjitale, mediatike, informative), të cilat janë bërë mjete të nevojshme për të aksesuar, për të sintetizuar dhe për të përdorur njohuritë në rrethanat e reja. Megjithatë, arsimi mbetet “kyç për të ardhmen” dhe një instrument i fuqishëm për reduktimin e pabarazisë shoqërore.

Pastaj pandemia “e nxori arsimin jashtë klase”, dhe të gjitha të metat si dhe anët pozitive të  vajtjes në shkollë janë bërë edhe më të dukshme. ‘Epoka’ e re e arsimit.

Si mësuesit dhe nxënësit janë regjistruar në mësimin online: grupi i parë shpeshherë të vetëquajtur digjitalë, dhe të dytët – që në fushën digjitale janë si në shtëpinë e tyre. Shkollat kanë hyrë në shtëpi, duke fshirë ritmet e njohura, duke hapur një botë të re tjetërzimi, mosorientimi dhe konflikti (megjithëse studentët më të qetë dhe më të turpshëm janë mësuar më me lehtësi me rrethanat e reja).

Të mbingarkuar me përgjegjësi shtesë, mësuesit kuptuan shpejt se nxënësit janë më pak të motivuar, dhe e kenë më të vështirë të kujtojnë informacionin dhe të fokusohen. Të zhytur prej kohe në infodeminë digjitale, të rinjtë përballeshin me kurrikula jopraktike me shumë volum. Mbi të gjitha, mënyra e tyre e të menduarit ka kohë që nuk i përgjigjet modelit linear të një libri, por më tepër atij të një rrjeti radial. Përshtatja e studiuar e kurrikulave është bërë urgjente dhe e nevojshme, po aq sa edhe mënyrat e reja të vlerësimit.

Arsimi në kohën e pandemisë gjithashtu ka nxjerrë në pah të gjitha format e pabarazisë, edhe ato që ishin të padukshme më parë. Një numër i konsiderueshëm studentësh nuk kanë pasur qasje në kompjuter, internet, madje as në TV. Telefoni u bë një mjet kryesor, dhe përmbajtja e tij një masë njohurish dhe memorie. Disa prindër mund t’i ndihmojnë fëmijëve të tyre të mësojnë, shumë pak mund të përballojnë të paguajnë për mësime shtesë dhe “plagjiatura” në interneti është bërë e zakonshme prej disa kohësh.

Ndërsa shqetësimi kryesor ishte se shkollat do të bëheshin vende që do të përhapnin virusin, efektet negative të mbylljes së shkollës nuk u morën parasysh: efektet në rezultatin aktual të arsimit, shëndetin mendor të nxënësve dhe si kjo do të reflektonte përfundimisht në shoqëri, në përgjithësi. Pandemia ka çuar shpejt në një shpërthim të pabarazisë dhe çrregullimeve të shumta tek një miliard studentë në 160 vende.

Ka shumë të ngjarë që të mos kemi ndonjë alternativë për mbylljen e shkollave për momentin, megjithëse kërkimet nuk kanë treguar se shkollat kontribuojnë në numrin e infeksioneve Covid-19 deri tani. Megjithatë, është bërë e qartë se mbyllja e shkollave ka patur një ndikim dramatik në cilësinë e arsimit, rritjen e varfërisë dhe pabarazisë, shkallën e nxënësve që braktisin arsimin, rritjen e krimit, çështjeve psiko-sociale, martesat e minorenëve, pabarazinë gjinore, ndërsa studentët me aftësi ndryshe dhe refugjatët vuajnë pasoja të pallogaritshme. Pandemia është bërë një lloj katastrofe e përgjithshme në fushën e arsimit dhe mund të ketë efekte të dëmshme afat-gjata në objektivat vendorë dhe globalë të zhvillimit, si dhe në jetën e shumë individëve.

Kjo është arsyeja pse është thelbësore që shkollat të rihapen në mënyrë të sigurtë duke kombinuar arsimin tradicional me atë online. Është po aq e rëndësishme të ngushtohet hendeku ndërmjet asaj që ofron shkollimi tradicional dhe asaj që  kanë nevojë të rinjtë dhe shoqëria në tërësi.

Është e nevojshme që shkolla e së ardhmes të jetë e fokusuar në kreativitet dhe inovacion në mësimdhënie, me fonde shtesë për t’u kujdesur për ata që kanë më pak mundësi. Ky udhëtim në fushën virtuale nuk mund të çojë në shkurtime të buxhetit dhe zvogëlim të asaj që ofrojnë shkollat – duhet të ketë një ndërgjegjësim të qartë se mund të përballemi me një sfidë të ngjashme çdo dy vjet.

 

Bozena Jelusic, deri në vitin 2017, profesore letërsie dhe njohurish mediatike në Gjimnazin Danilo Kis, Budva.  Mbajtëse e çmimit Oktoih (2000), mirënjohja më e lartë në fushën e arsimit në Malin e Zi. Autore e kurrikulës së gjimnazit dhe teksteve shkollore. Deputete.