Samiti i Selanikut u zhvillua në rrethana të ndryshme historike, ne ndryshuam, ndryshoi Ballkani, por ndryshoi edhe BE-ja.

Intervistë me Bojan Mariçiq 

Këtë qershor do të bëhen 20 vjet nga Samiti i Selanikut, i cili hapi perspektivën e anëtarësimit në BE për vendet e Ballkanit Perëndimor. Ishte një ngjarje që solli shumë energji, dëshirë dhe entuziazëm në Maqedoninë e Veriut për gjithçka që duhet bërë për të arritur qëllimin e vendosur në samitin e Selanikut. Dikur simbol i shpresës, ky dokument, i miratuar 20 vjet më parë në Selanik, sot është vetëm një kujtim i një dështimi. Zëvendëskryeministri për Çështje Europiane në Qeverinë e Maqedonisë së Veriut, Bojan Mariçiq, në një intervistë për ‘Vicinity’ ka thënë se samiti në Selanik në fund të fundit nuk duhet të konsiderohet si dështim.

“Pritjet tona dhe pritshmëritë e vendeve të Ballkanit Perëndimor, të cilat në atë kohë dukeshin shumë të ndryshme, ishin sigurisht shumë më të mëdha se progresi aktual që kemi bërë drejt BE-së. Por, që në fillim e kemi të qartë se në politikë nuk ka fitime të sigurta dhe as gjithçka mund të parashikohet. Samiti i Selanikut u zhvillua në rrethana të ndryshme historike, ne ndryshuam, ndryshoi Ballkani, por ndryshoi edhe BE-ja. Është realiteti. Tani nuk duhet të flasim për dështim, por për rrethanat e reja dhe mundësitë e reja nga të cilat duhet të përfitojmë, sepse edhe atëherë, 20 vjet më parë dhe sot në vitin 2023, qëllimi ynë strategjik nuk ka ndryshuar: anëtarësimi i plotë i Maqedonisë së Veriut në BE”, thotë zëvendëskryeministri Mariçiç.

Ky njëzetvjetor i zgjimit të shpresës për realizimin e idealeve europiane në Ballkan është një mundësi e mirë për të bërë një prerje tërthore të gjithçkaje që ndodhi në këto 20 vjet për të nxjerrë mësime mësimore. Kush bëri gabime dhe sa prej tyre nga ana e rajonit, por edhe nga vetë BE-ja?

“Janë bërë lëshime nga të dyja palët. BE-ja ishte e preokupuar me probleme të tjera dhe dukej se kishte harruar politikën e suksesshme të zgjerimit. Në një moment, sidomos pas zgjerimit me Bullgarinë dhe Rumaninë, si lodhje, vendimmarrja u bë më e ndërlikuar, lista e problemeve u shtua dhe mbi të, kriza e madhe financiare dhe ekonomike ndodhi në periudhën 2008 – 2010. Me hapjen e negociatave të anëtarësimit, një shans iu dha Malit të Zi në 2012 dhe Serbisë në 2013, por është e qartë se, si nga ana e tyre ashtu edhe nga ana e BE-së, nuk kishte energji të mjaftueshme të nevojshme për suksesin e këtij procesi kompleks. Fatkeqësisht, pas dështimit të Samitit në Bukuresht në vitin 2008, ne ndjemë edhe një zhvendosje nga objektivi strategjik dhe një fokus në zhvillimet e brendshme politike, të cilat na çuan në kriza të padëshiruara politike, të cilat kulmuan në periudhën 2015 – 2017”, tha për ne Zëvendëskryeministri për Çështjet Europiane.

Tani shtrohet pyetja: çfarë po ndodh me vullnetin politik në vetë BE-në për të pranuar shtete të reja anëtare? Autoritetet në Maqedoninë e Veriut besojnë se realiteti i ri gjeopolitik që lindi me agresionin rus ndaj Ukrainës hap një perspektivë të re.

“Në vitin 2018 u rikthye politika e zgjerimit, pikërisht me Strategjinë për Integrimin e Ballkanit Perëndimor në BE nga viti 2018, në fund të mandatit të Komisionit Juncker.

Pas një sërë zhvillimesh që kemi komunikuar dhe shpjeguar në shumë raste, procesi i negociatave të anëtarësimit me ne dhe Shqipërinë u hap përfundimisht më 19 korrik 2022, pasuar nga procesi i shqyrtimit, i cili është ende në vazhdim. Mbi të gjitha, pavarësisht luftës në Ukrainë dhe agresionit të Rusisë, BE-ja gjeti interesin e saj gjeopolitik dhe i dha statusin kandidat Ukrainës dhe Moldavisë, si dhe Bosnje-Hercegovinës; Gjeorgjia gjithashtu duket se po i afrohet më shumë këtij statusi. Kjo do të thotë se procesi i zgjerimit vazhdon, por në rrethana të ndryshme të ndryshuara”, tha zëvendëskryeministri Bojan Mariçiç për “Vinicity”.

Synimi i autoriteteve maqedonase është që Maqedonia e Veriut të bëhet shtet anëtar deri në vitin 2030, megjithëse është e vështirë të supozohet se korniza aktuale e BE-së, e krijuar me Traktatin e Lisbonës, mund të sigurojë efikasitet pas pranimit të vendeve të reja anëtare.

“Pala jonë e bëri të qartë në Konferencën e parë Ndërqeveritare se ne do të jemi gati për anëtarësim deri në vitin 2030 dhe ky është qëllimi ynë. Është një plan ambicioz, po, por realisht është i arritshëm, nëse jemi të ndershëm dhe nëse të gjithë aktorët politikë dhe shoqërorë investojnë në realizimin e këtij qëllimi.

Për sa i përket BE-së, presim që ajo të japë një plan të qartë i cili do të ishte një nxitje për ne që të ecim më shpejt drejt qëllimit tonë dhe që ajo të jetë e gatshme të pranojë anëtarë të rinj deri në vitin 2030, madje edhe më herët”, tha Bojan Marichic në një intervistë për ‘Vicinity’.

 

Bojan Mariçiq, zëvendëskryeministër për çështje europiane në Qeverinë e Maqedonisë së Veriut