Organizata bashkon në të njëjtën tryezë Kosovën dhe pesë mosnjohësit e saj nga BE-ja; i jep një vend dhe zë Erdoganit të Turqisë, ndërkohë që shikon në mënyrë agresive fqinjin e saj, Greqinë; dhe sjell të vetmin vend që është larguar deri më tani nga BE, Mbretërinë e Bashkuar.

Andreja Stojkovski

Ideja e shpallur me pompozitet nga presidenti francez Macron për krijimin e Komunitetit Politik Europian më në fund pa dritën e ditës më 6 tetor 2022.

Pjesërisht i nxituar nga pushtimi rus në Ukrainë, pjesërisht nga ambicia e vetë Macron dhe mungesa e ideve se çfarë të bëhet me të gjithë anëtarët aspirantë të BE-së. Nisma është dhënë si një ide për të Ardhmen e Europës. Ai u shpjegua dhe u konceptua si platformë për koordinimin e politikave, dialogun politik dhe bashkëpunimin. Megjithatë, disa ngjarje të fundit dhe të tjera jo aq të fundit në kontinentin europian e shtynë atë në një drejtim tjetër. Komuniteti Politik Europian mori formën e një forumi politik dhe ndërqeveritar, me më shumë përmbajtje se disa nga organizatat e tjera europiane të mbetura, duke përjashtuar Bashkimin Europian, por më pak formë.

Kur ideja u shfaq për herë të parë, disa nga vendet nga Ballkani Perëndimor u shqetësuan ndjeshëm nga potenciali që EPC të bëhet një Bashkim Europian me dy shpejtësi, ku anëtarët aspirues të BE-së do të mbyllen përjetësisht nga klubi ekskluziv i Shteteve Anëtare. Këto frikëra nuk u realizuan më 6 tetor në Kështjellën e Pragës. Ato do të bëhen krejtësisht të pamundura pranverën e ardhshme, kur Moldavia, një nga aspirantët më të rinj të BE-së të marrë përsipër të organizojë samitin e ardhshëm të liderëve të EPC. Megjithatë, sapo Komuniteti Politik Europian, i cili u stilua sipas forumeve të G7, të marrë një vendim zyrtar, të miratojë një deklaratë të përbashkët ose një rezolutë që duhet ndjekur, mund të jetë e vështirë të ruajë formën dhe statusin e tij aktual, duke rënë përfundimisht në BE-në e dy shpejtësive prej së cilës aq shumë trembemi. Vende të tilla si Serbia dhe Turqia nga aspirantët, ose Hungaria nga Shtetet Anëtare mund të tregojnë se sa i vështirë është ndërtimi i konsensusit dhe shtytja për një drejtim të përbashkët në Europë. Kjo do të krijojë skenën për BE-në me dy shpejtësi edhe më shumë dhe do të vazhdojë të bllokojë Ballkanin Perëndimor.

Edhe pse i konceptuar si një iniciativë për të Ardhmen e Europës dhe si fryt i koordinimit politik të Bashkimit Europian, dhe i paraqitur si asgjë tjetër veçse sukses, Komuniteti Politik Europian sjell shumë sfida për ideologët dhe krijuesit e tij. Përkatësisht, organizata bashkoi 44 vende dhe liderë politikë. Ai është shumë më i gjerë se Bashkimi Europian në mbulim, por dukshëm më i vogël në përmbajtje dhe politika të përfshira. Organizata bashkon në të njëjtën tryezë Kosovën dhe pesë mosnjohësit e saj nga BE-ja; i jep një vend dhe zë Erdoganit të Turqisë, ndërkohë që shikon në mënyrë agresive fqinjin e saj, Greqinë; dhe sjell të vetmin vend që është larguar deri më tani nga BE, Mbretërinë e Bashkuar. Kjo mund të shihet si rezultat, kur kryeministri spanjoll të flasë për shtypin gjashtë këmbë larg nga homologu i tij nga Kosova, ose duke pasur Mbretërinë e Bashkuar të përfshirë në mënyrë aktive në çështjet europiane, por duke ardhur në një pozicion të përbashkët ose një rezolutë që të gjithë anëtarët ta ndjekin, ose largimi nga të gjitha bisedat dhe asnjë veprim do të jetë një sfidë e madhe për këtë bllok të ri.

Sjellja në MB dhe Ukrainë ka përfitime të konsiderueshme për Bashkimin Europian. Ai vendos fuqinë e një lojtari tjetër global, vendit të G7 dhe Anëtarit të Përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së në pozicionin për t’u përfshirë në mënyrë aktive në çështjet europiane dhe për të kontribuar në koordinimin politik dhe ndërtimin e Mbrojtjes Europiane. Përveç Mbretërisë së Bashkuar, Ukraina me rolin e saj aktual në mbrojtjen e demokracisë dhe lirisë së Europës ka shumë për t’u mësuar vendeve anëtare të BE-së dhe për të kontribuar në zhvillimin e Strukturës së Mbrojtjes dhe Fondit të Mbrojtjes. Së fundi, vendet shumë më të vogla të Ballkanit Perëndimor kanë shansin e jetës për të kontribuar aktivisht me unitetin europian për të ardhmen e Bashkimit Europian. Kjo është një mundësi unike ku vendet e përkushtuara dhe elitat politike mund të tregojnë se mund të jenë një shembull i mirë dhe një partner i dëshirueshëm për shtetet anëtare të BE-së. Merrni vetëm Maqedoninë e Veriut dhe anëtarësimin e saj të shkurtër, por mjaft të suksesshëm në NATO. Anëtare e aleancës që nga fillimi i vitit 2020, Maqedonia e Veriut do të përmbushë objektivat e shpenzimeve të mbrojtjes prej 2% të PBB-së deri në fund të këtij viti kalendarik.

Komuniteti Politik Europian duket si një lojë “quidditch”, e luajtur me shumë topa dhe duket se çdo parti, BE, Anëtarët Aspirues si dhe ish-partnerët e kanë një në oborrin e tyre. Më mirë të veprojmë sipas saj!

 

Andreja Stojkovski, Drejtor Ekzekutiv i Institutit PRESPA