Një sipërmarrës i suksesshëm në rajonin tonë është mrekullia më e madhe nga të gjitha. Ai banon në një kulturë tranzitore post-socialiste që ka krijuar shprehjet “ai ka gjetur zgjidhjen” dhe “atij nuk i intereson”, të cilat janë admirime të verbalizuara për “para të lehta”.

Voja Zanetic

 Ndoshta shakaja më e vjetër e botës moderne është ajo se si Rockefeller e fitoi pasurinë e tij. Shakaja thotë: ai bleu një mollë, e lustroi dhe e shiti më shtrenjtë, pasi ishte e lustruar. Pastaj bëri të njëjtën gjë me dy, tre, katër mollë… Mollët u shumuan, derisa një ditë Rokfeleri më i madh vdiq dhe i la një shumë të madhe parash Rokfelerit të ri, i cili bëri të gjitha lustrimet e mollëve.

Sipërmarrësit, tema jonë e ditës, janë në të vërtetë Rokfelerët në zhvillim, me përjashtim të faktit se ata nuk kanë një paraardhës të pasur që i shprehte emocionet e tij ndaj pasardhësve të tij më të rinj përmes një testamenti. Në një moment, nëse ndonjëherë grumbullohen para të mjaftueshme përmes sipërmarrjes së vërtetë, sipërmarrësit gjithashtu bëhen kapitalistë. Por pastaj romanca ekonomike bëhet një biznes mizor, me të cilin nuk do të merremi këtu. Kështu që do t’i kthehemi temës.

Një sipërmarrës, atëherë. Një përrallë me portofol që ndonjëherë bëhet e vërtetë. Nje mrekulli.

* * * * * * *

Arsyeja pse ekonomia nuk u konsiderua kurre si një shkencë e plotë është se ajo, në një nga aspektet e saj, i referohet të paparashikueshmes, irracionales. Nëse nuk do të ishte kështu, do të kishte një departament për pasurim në Fakultetin Ekonomik dhe metodat më të shpejta për të fituar shumë para do të mund të mësoheshin në studimet master dhe doktoraturë. Doktorët e ekonomisë do të ishin gjithashtu njerëzit më të pasur në botë, dhe jo Elon Musk, i cili provokon një reagim kaq intensiv nga ndjekësit e tij fanatikë duke – adoptuar një qen – sa që Dogcoini i pakuptimtë të kërcejë në vlerat e shkëmbimeve të kriptomonedhave. Kjo do të thotë, nuk ka asnjë recetë apo metodë për suksesin ekonomik, por ka diçka tjetër. Sipërmarrje ka, sigurisht, por përbëhet edhe nga njëqind mrekulli.

Sipërmarrësit janë njerëz që mbi të gjitha duhet të jenë tre herë me fat. Fati i parë i referohet faktit që duhet të kesh idenë e duhur në kohën e duhur, i dyti që duhet të lindësh me talentin për të krijuar një ide dhe energjinë për ta “bërë atë të ndodhë”. Sharmi i tretë është më i madhi, dhe ai është kur nuk ka shumë njerëz që do të kërkojnë të marrin përsipër biznesin tuaj kur të bëhet fitimprurës. Ose të marrin një pjesë të tij. Ata që nuk kërkojnë asgjë prej jush quhen konkurrencë, dhe ata që kërkojnë shumë quhen dallaverexhinj. Në mesin e atyre që e bëjnë punën më të vështirë janë shteti, i mishëruar përmes taksave dhe kontributeve, si dhe bankat, të mishëruara përmes shkronjave të vogla dhe interesave dhe komisioneve të mëdha. Në këtë kuptim, një sipërmarrës i suksesshëm është mishërimi i një mrekullie, më shumë se ndonje gje tjeter.

Dhe një sipërmarrës i suksesshëm në rajonin tonë është mrekullia më e madhe nga të gjitha. Ai banon në një kulturë kalimtare post-socialiste që ka krijuar shprehjet “ai e ka gjetur zgjidhjen” dhe “atij nuk i intereson”, të cilat janë admirime të verbalizuara për “para të lehta”, dhe shuma parash nga Rockefeller. Kjo pa detyrimin e vdekjes së dikujt – të paktën askush brenda familjes më të ngushtë.

Pra, në këtë rajon, sipërmarrësi është një anomali shoqërore që do të donte të punonte, si më vete ashtu edhe të punësonte njerëz për të bërë punën, për të arritur atë që të gjithë në vendet e tjera të rajonit e arrijnë normalisht duke “e gjetur zgjidhjen”. Gjithashtu, sipërmarrësi interesohet, gjë që është e papranueshme, madje disi shqetësuese.

* * * * * * *

Fenomeni ekonomik i sipërmarrjes në rajonin tonë, që kërkon fat të nivelit të mrekullueshëm, bazohet në një karakteristikë të një sipërmarrësi, e cila në vetvete paraqet një mrekulli edhe më të madhe. Domethënë, sipërmarrësi bën diçka. Ata marrin përsipër dhe bëjnë gjithçka, ndonjëherë edhe diçka konkrete. Dhe në rajonin tonë – ku pakkush (domethënë askush) bën diçka për zhdukjen e shtetit, të drejtave, sigurisë, parave, shëndetit dhe rrjedhimisht arsyes, çdo gjëje reale – kjo është gjëja më e rrallë nga të gjitha. Sipërmarrësit janë më shumë se vetja, pa e ditur as këtë: ata janë varrmarës. Një specie, mbijetesa e së cilës është mrekullia më e madhe nga të gjitha mrekullitë për të cilat keni lexuar sot. Dhe të cilët ne ende i admirojmë me habi, dhe në të njëjtën kohë tregojmë respektin më të madh.

E mrekullueshme, apo jo?