Патот за добрососедство меѓу Грција и Албанија е тежок. Главна пречка станува националистичкиот дух за домашна потрошувачка. Ова го отежнува позитивниот придонес на поединците и многу зборува за личното искуство.

Панајот Барка

Моето јавно вложување како политичар, публицист и академик зборува за сериозен и долг ангажман во корист на добрососедството, во духот на интегративниот процес, соживотот, соработката и разбирањето. Ова вложување е поврзано пред сè со мојот идентитет. Го сметам за комплементарна вредност биномот на мојата грчка етничка припадност и албанското државјанство, што има за цел да создаде модел на пристоен член на албанското општество, манифестирајќи го мојот етнички идентитет на недвосмислен начин.

Второ, верував дека интеграцијата на албанското општество во евроатлантските структури заедно со неодамнешните грчко-албански контакти ќе ослободи позитивна енергија за еманципација на блиските односи. Со овој концепт бев активен дел од обидот на грчкото малцинство да не стане пречка на интегративниот пат на Албанија.

Но, дали оваа инвестиција имаше соодветно влијание? Верувам дека да, иако често станува копје против себе.

Со создавањето на албанската држава, меѓу двете држави се манифестираат две нивоа на односи. Првото ниво и она со позитивни вредности го прават обичните луѓе. Второто ниво е нивото на креирање политики, кое има многу сложена природа, но генерално е инхибитор на првото ниво.

Од грчка страна, официјалните државни политики се залагаат за еманципирано, кооперативно и сочувствително добрососедство. Националистичките кругови таму не се дел од официјалната политика. Тие произведуваат притисок, но не диктираат. Интелектуалната класа ги следи државните политики.

Во Албанија, државата, владите, интелектуалната класа и креаторите на мислења се водени од минатото. Тие се фокусирани на некои негативни епизоди од пред еден век и ги гледаат односите со Грција преку нивните предрасуди, деформации, претерувања и фетишизам. Интелектуалната класа од тоа време, не само што била свесна, туку и јасно истакнувала дека елинизмот е јадрото за формирање на новата албанска култура и идеологијата на албанската национална ренесанса. Во денешно време, за интересите на истите трети фактори што ги предизвикаа судирите од тоа време, постои фронт на креирање политики и креатори на мислења кои дејствуваат врз основа на тврдењето дека јадрото и реалноста на грчката култура и цивилизација содржи илириско-албански елемент. Во исто време, постои страв дека цивилизациските вредности на хеленизмот, кои се универзални, имаат тенденции на асимилација во Албанија.

Потенцијалот на овој арсенал е наменет за домашниот „патриотски“ пазар. Не прифаќа да се занимаваме со поинакво мислење. Референцата за трети извори станува еднострана, селективна и деформирана. Нејзината моќ има за цел да го предизвика албанскиот здрав начин на размислување. Не тежнее кон создавање на вистински национални вредности, туку кон култивирање на национализам кој е инспириран од антихеленизмот, кој е поставен дури и како референца за етничко самоопределување.

Овој менталитет им дава право за патернализација за природата на грчкото малцинство во Албанија, како и за степенот и квалитетот на почитување на неговите човекови права. За нив добар Грк е оној што го прифаќа само формално својот етнички идентитет. Се разбира, справувањето со овој фронт од позиција на Грк во Албанија е тешка мисија. Ќе бидете етикетирани како антиалбански и ве перципираат како опасен. Исто како што сте етикетирани како „продаден“ во грчките кругови.

Како и да е, јас лично изразувам благодарност за пристапот во јавниот живот во Албанија, пристапот до електронските и печатените медиуми, климата без предрасуди и националистички притисоци, нешта што претставуваат сериозна инвестиција во албанското општество за европска иднина и добрососедство. Се разбира, во оваа реалност има и случаи кои го користат моето присуство за да го нахранат својот болен национализам.

Како и да е, патеката е тешка, но не и безнадежна.

 

Проф. Панајот Барка во моментов е раководител на Катедрата за грчки јазик, литература и цивилизација на Универзитетот во Ѓирокастро.