Пред сè, мора да се истакне дека Енвер Хоџа го издигна својот култ, земајќи го ликот на „водачот“, знаејќи дека во албанската историја, водачот секогаш бил обожуван. Исто така, го презеде ликот на „татко“, кој особено го инспирираше руралното население, воспитано во патријархален менталитет.

Артан Фуга

Кога зборуваме за начинот на кој Енвер Хоџа владееше со Албанија, од крајот на Втората светска војна до неговата смрт во 1985 година, не може да се каже дека основната карактеристика на неговата моќ беше личното владеење.

Тоа е приказна за некој кој, по нацистичкиот напад на Советскиот сојуз во 1941 година, успеа да воспостави контрола врз таканаречената Aлбанска комунистичка партија, основана во ноември 1941 година. Случајноста честопати претставува основа за подоцнежните трендови што ја дефинираат историјата. Бројни сведоци, комунистички лидери од тоа време, во различни моменти тврдат дека тој учествувал скоро случајно на основачкиот состанок на Албанската комунистичка организација.

Мазохист, покорен до понижување пред неговите странски сојузници, и жесток до садизам при нападите и елиминациите на неговите политички противници, социјалните слоеви непријателски настроени кон комунистичката влада во Албанија, без да поштеди дури и прилично голем број на пријатели. Исто така, ја засили својата лична моќ со прекројување на своите странски сојузи секогаш кога врската со некоја држава ќе ја загрозеше неговата лична моќ. Успеа да ја утврди својата моќ над Албанската комунистичка партија и да ја преземе и да ја зајакне власта со помош на Југославија, предводена од Тито. Но, во 1948 година, го напушти овој сојуз и му се придружи на Сталин. А кога Хрушчов го нападна Сталин за култ на личноста, Енвер Хоџа стана еден од најактивните идеолошки поддржувачи во критиката на овој култ. Доказ за ова е неговиот говор на третиот Конгрес на албанската Лабуристичка партија, во 1956 година. Но, осцилирајќи меѓу Хрушчов и симболот на Сталин, Енвер Хоџа гледа дека другите водачи на социјалистичките земји еден по друг се симнуваат од власт. Чувствувајќи ја опасноста, во 1961 година го напушта Хрушчов и таборот на социјалистичките земји и се поврзува со Кина на Мао Це Тунг, која барала сојузник во Европа. Дури и кога Енвер Хоџа се оддели од Кина во 1978 година, се залагаше за геополитичка стратегија за останување надвор од двете сфери на влијание. На некој начин, го задоволи источниот блок, затоа што го увери дека нема да ја отвори Албанија кон Западот, но ова го задоволи и западниот блок, бидејќи доби уверување дека Албанија никогаш нема да се врати во таборот на социјалистичките земји и под советско влијание.

Во овој момент започнува неговиот култ засилен од пропагандата што го претставува како патриот, национален херој, стратег, уникатен.

Во текот на првите две децении од неговото владеење, со сталинистичка поддршка, Енвер Хоџа презеде низа мерки од популарен карактер: национализација, аграрна реформа, воспоставување масивни системи за медицински услуги, мелиорации, итн. Ова имаше ефекти во влијанието врз колективната свест на народните маси со неговиот култ. Постепено, со деградацијата на економијата, од 70-тите години натаму, неговиот имиџ започна да претрпува непрекинат пад. Но, колку повеќе оваа слика еродираше кај луѓето, толку повеќе беше пумпана од официјалната пропаганда.

Пред сè, мора да се истакне дека Енвер Хоџа го издигна својот култ, земајќи го ликот на „водачот“, знаејќи дека во албанската историја, водачот секогаш бил обожуван. Исто така, го презеде ликот на „татко“, кој особено го инспирираше руралното население, воспитано во патријархален менталитет.

Дури и неуспехот на албанскиот комунизам може да се сумира во масовното обвинување против Енвер Хоџа. Не залудно, настанот што го одбележа одредот со албанскиот комунизам беше падот на статуата на Енвер Хоџа на 21 февруари 1991 година на централниот плоштад во Тирана.

 

Артан Фуга е член на Академијата на науките на Република Албанија. Тој е предавач на Катедрата за новинарство и комуникација на Универзитетот во Тирана, и во Париз